İSTANBUL
Mesane kanseri, mesanenizin alt karın bölgesinde bulunup idrarı depolayan içi boş kaslı organ-iç kısmını döşeyen hücrelerde başlar. En yaygın olarak mesanede görülmesine rağmen, aynı kanser türü idrar yolu boşaltım sisteminin diğer bölümlerinde de ortaya çıkabilir. Başkent Üniversitesi İstanbul Hastanesi Üroloji Uzmanı Ali Ferruh Akay ile geçtiğimiz günlerde Prostat Kanserini konuşmuştuk. Akay bu sefer okuyucularımıza mesane kanseri hakkında bilgi verdi.
Tanısı konulan her 10 mesane kanserinin yaklaşık yedisi, mesane kanserinin yüksek oranda tedavi edilebilir olduğu erken evrede ortaya çıktığını belirten Ali Ferruh Akay, " Erken evre mesane kanseri dahi mesanede nüksedebilir .Bu sebeple, mesane kanseri olan insanlar sıklıkla, nükseden ya da daha üst bir aşamaya ilerleyen mesane kanseri olasılığına karşı tedaviden sonra yıllarca takip testlerine ihtiyaç duyar." dedi. Akay bu kanser çeşidinin belirtilerini şöyle sıraladı: "İdrarda kan, İdrar yaparken ağrı , alt karın bölgesinde ağrı.
Hematüriniz varsa idrarınız parlak kırmızı veya kola renginde olabilir. Bazen, idrar farklı gözükmezken, idrarın mikroskobik incelemesinde kan tespit edilebilir. Akay, mesane kanserli kişilerin ayrıca sırt ağrısı ve sık idrar yapma gibi problemlerle karşı karşıya kalınabileceğini belirtti.
Mesane kanseri, mesane içerisindeki hücrelerin anormal şekilde büyümesiyle oluşur. Bu hücreler, olması gerektiği gibi büyüyüp bölünmektense kontrolsüz şekilde büyümelerine ve ölmemelerine sebep olan mutasyonlara uğrarlar. Bu anormal hücreler bir tümör oluştururlar. Ali Ferruh Akay kanserin oluşmasına etken unsurların sigara ve diğer tütün ürünleri kullanımı,
kimyasallara maruz kalmak, özellikle kimyasallara maruz kalmayı gerektiren bir işte çalışmak, geçmişte radyasyona maruz kalmış olmak, mesane iç duvarının kronik tahrişi ve parazit enfeksiyonları olduğunu vurguluyor.Mesane kanseri riskini artıracak en belirgin faktörlerden olan sigara, puro veya pipo içilmesi idrarınızda zararlı kimyasalların birikmesine sebep olarak mesane kanseri riskini artırabilir. Sigara içtiğinizde, vücudunuz dumandaki kimyasalları işler ve bazılarını idrar yoluyla dışarı atar. Bu zararlı kimyasallar mesanenizin içini döşeyen hücrelere zarar vererek kanser riskinizi artırabilir.
Yaşlandıkça Mesane Kanseri Riskiniz Artar
Risk faktörü oluşturuan bir diğer unsur ise yaşlanma. Yaşlandıkça mesane kanseri riskiniz de artar. Mesane kanseri her yaşta ortaya çıkabilir, fakat 40 yaşından genç bireylerde nadir görülmektedir. Beyaz ırka mensup kişiler, diğer ırklara nazaran daha yüksek mesane kanseri riskine sahiptir. Ayrıca erkeklerde mesane kanseri gelişme olasılığı kadınlara göre daha yüksektir.
Böbrekleriniz kan dolaşımınızdaki zararlı kimyasalları süzmek ve bunları mesanenize yönlendirmek konusunda kilit rol oynamakta. Bu nedenle, belirli kimyasallara maruz kalmanın mesane kanseri riskini artırdığı düşünülmektedir. Arsenik ve boyar madde, kauçuk, deri, tekstil ürünleri ve boya ürünlerinin üretiminde kullanılan kimyasallar, mesane kanseri riski ile ilişkilendirilen kimyasallardan bazılarıdır. Kanser tedavisinde kullanılan bir ilaç olan siklofosfamidin kullanımı da mesane kanseri riskini artırmaktadır. Geçmişte kanser nedeniyle alt karın bölgesine radyasyon tedavisi alan kişilerde mesane kanseri gelişmesi riski daha yüksektir.
Diğerfaktörisegeçmişebağlıoluşuyor Geçmişte mesane kanserine yakalandıysanız, bu hastalığa yeniden yakalanmanız daha olasıdır. Mesane kanserinin aileden gelmesi nadir görülse de birinci derece akrabalarınızdan (anne-baba, kardeş veya çocuk) bir veya birden fazlasında mesane kanseri öyküsü varsa, hastalık riskiniz artar. Ailede kalıtsal polip dışı kolorektal kanser geçmişi olması idrar yolu sistemindeki ve aynı zamanda kalın bağırsak, rahim, yumurtalıklar ve diğer organlardaki kanser riskini artırır.
Akay mesane kanserini kesin olarak önleyen bir yol olmadığını belirtse de riski azaltmak için önlemler alabileceğimizi vurguladı. Ali Ferruh Akay, " Sigara içmeyin. Sigara içmemek, sigara dumanındaki kansere sebep olan kimyasalların mesanenizde birikmemesi anlamına gelir. Eğer sigara içmiyorsanız, başlamayın. Sigara içiyorsanız, bırakmanıza yardımcı olacak bir plan için doktorunuza danışın. Destek grupları, ilaçlar ve diğer yöntemler bırakmanıza yardımcı olabilir.
Ayrıcakimyasallara karşı tedbir alın. Kimyasal maddeler ile çalışıyorsanız, maruz kalmamak için tüm güvenlik talimatlarına uyun. Bol çeşitli meyve ve sebze yemeyi tercih edin. Bol miktarda renkli meyve ve sebzeler içeren bir beslenme biçimi edinin. Meyve ve sebzelerdeki antioksidanlar kanser riskinizi azaltmaya yardımcı olabilir. " dedi.
Akay, tanı koyma aşamasında kullanılan testler ve işlemler hakkında bilgi verdi. Bunlardan ilki sistoskopi. Sistoskopi yapmak için doktorunuz üretranın içinden küçük, dar bir tüp (sistoskop) yerleştirir. Sistoskop, doktorunuzun üretra ve mesanenizi görüp, hastalık bulgusu açısından incelemesine olanak tanıyan bir merceğe sahiptir. Sistoskopi sırasında, doktorunuz test için hücre örneği (biyopsi) toplamak adına sistoskoptan mesane içine özel bir alet ilerletebilir. Bu işleme bazen mesane tümörünün transüretral rezeksiyonu denir. TURBT mesane kanserini tedavi etmek için de kullanılabilir.
İkinci tanı tedavisi ise idrar sitolojisi. İdrar sitolojisi adlı işlemde, idrarınızdan alınan örnek kanser hücrelerini kontrol etmek için mikroskop altında incelenir. Görüntüleme testleriyle de tenı koyma mümkün. Bilgisayarlı tomografi ürogram veya retrograd piyelografi gibi görüntüleme testleri, doktorunuzun üriner sistem yapılarınızı incelemesine izin verir.
BT ürografisi sırasında, elinizdeki bir damara enjekte edilen kontrast boya nihayetinde böbreklerinize, üreterlerinize ve mesaneye akar. Test sırasında alınan röntgen görüntüleri idrar yolunuzun detaylı görüntüsünü verir ve doktorunuzun kanserli olabilecek alanları saptamasına yardımcı olur.Retrograd piyelografi, üst idrar yollarına ayrıntılı bir şekilde bakmak için kullanılan bir röntgen tetkikidir. Bu test esnasında, doktorunuz üreterinize kontrast boya enjekte etmek için idrar yolunuzdan mesaneye ince bir tüp ilerletir. Röntgen görüntüleri alınırken boya böbreğinize akar.
Ali Ferruh Akay mesane kanseri ameliyatı metotlarını ise şöyle anlattı: "Mesane tümörünün transüretral rezeksiyonu mesanenin iç katmanlarına yayılmamış, henüz kas invaziv kanser olmamış mesane kanserlerini almak için kullanılan bir işlemdir. TURMT esnasında, cerrah küçük bir tel halkayı bir sistoskop içinden mesaneye ilerletir. Bu halka, kanser hücrelerini elektrik akımı ile yakar. Alternatif olarak, kanser hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili bir lazer kullanılabilir.
TURMT bölgesel anestezi altında verilen ilaçlar vücudunuzun yalnızca alt kısmını uyuşturur veya genel anestezi altında verilen ilaçlar ameliyat esnasında sizi uyutur ameliyat yapılır. Doktorlar idrar yolu üzerinden işlem uyguladığından, karnınızda herhangi bir kesik olmaz. TURMT prosedürünün bir parçası olarak doktorunuz, kalan kanser hücrelerini yok etmek ve tümörün geri gelmesini önlemek için mesaneye bir kerelik kanser öldüren ilaç önerebilir. İlaç mesanenizde bir saat kadar kalır ve sonra boşaltılır. Sistektomi mesanenin tamamının veya bir parçasının alındığı ameliyattır. Kısmi sistektomi sırasında, cerrahınız sadece mesanenizin tek bir kanserli tümör içeren bölümünü alır. Kısmi sistektomi yalnızca kanserin, mesanenin mesane işlevine zarar vermeden kolaylıkla çıkarılabileceği tek bir alanıyla sınırlı olması halinde tercih edilebilir.
Radikal sistektomi, mesanenin tamamını, üreterlerin bir parçasını ve çevresindeki lenf düğümlerini çıkarmak için yapılan bir işlemdir. Erkeklerde, radikal sistektomi sıklıkla prostatın ve meni kesesinin alınması işlemini içerir Kadınlarda da radikal sistektomi rahim, yumurtalıklar ve vajinanın bir kısmının çıkarılmasını içerir.Radikal sistektomi, karnın alt kısmı üzerinde tek bir kesi vasıtasıyla veya robotik cerrahi kullanılarak birden çok küçük kesi ile gerçekleştirilebilir. Robotik cerrahi sırasında cerrah yakındaki bir konsola oturur ve robotik cerrahi aletlerini kusursuz olarak hareket ettirebilmek için el kumandalarını kullanır.
Sistektomi kanama ve enfeksiyon riski taşır. Erkeklerde, prostatın ve meni kesesinin alınması ereksiyon bozukluklarına sebep olabilir. Ancak cerrahınızın ereksiyon için gerekli sinirleri koruyabilme ihtimali vardır. Kadınlarda, yumurtalıkların alınması kısırlık ve erken menopoza neden olur.
Hastada yeni mesane yapılması ise Radikal sistektomiden sonra, cerrahınız idrarın vücudunuzdan atılması için yeni bir yol oluşturmasıdır. Üriner diversiyon için bir seçenek yeni mesane yapılmasıdır. Cerrahınız bağırsağınızın bir parçasından küre şekilli bir hazne oluşturur. Bu hazne, ki sıklıkla yeni mesane olarak adlandırılır, vücudunuzun içinde kalır ve üretraya bitişiktir. Çoğu durumda, yeni mesane sizin normal olarak idrara çıkmanıza imkan verir. Az sayıdaki yeni mesanesi olan şahıs, yeni mesanenin boşaltılmasında güçlük çeker ve tüm idrarını yeni mesaneden boşaltmak için aralıklarla kateter kullanması gerekebilir.
Mesane Kanseri Nüksedebilir
Mesane kanseri tedavisi sonrası için konuşan Akay . "Mesane kanseri nüksedebilir. Bu nedenle, mesane kanserli insanlar işe yarayan tedaviden sonra yıllarca takip testlerine ihtiyaç duyarlar. Hangi testleri, ne sıklıkla yaptıracağınız diğer faktörlerin yanı sıra mesane kanseri türüne ve nasıl tedavi edildiğine bağlıdır.Doktorunuzdan sizin için bir takip planı yapmasını isteyiniz. Genel olarak doktorlar, mesane kanseri tedavisinden sonraki ilk birkaç yıl boyunca üretrayı ve mesaneyi her üç ila altı ayda bir inceleyen bir test (sistoskopi) önerir. Kanser nüksünün saptanmadığı birkaç yıllık gözetimden sonra, sadece yılda bir kez sistoskopi muayenesine gitmeniz gerekebilir. Doktorunuz belli aralıklarla başka testleri de önerebilir.
Agresif kanserleri olan şahıslar testlere daha sık tabi tutulabilir. Daha az agresif kanserleri olan şahıslar testlere daha nadir tabi tutulabilir.
Editör: KÜBRA ÇELEPİ
