Konferans, İTO Başkan Yardımcısı israfil Karalay'ın açılış konuşmaları ile başladı. Daha sonra Rusya Konsolosluğu Temsilcisi Aleksey Nikiforov söz alırken, Türk-Rus ticaretinde yerel paraların kullanılması ile ilgili olarak Kocaeli Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof.Dr. Faik Çelik bir sunum gerçekleştirdi. GrottBjörn Şirketi Genel Müdürü Victor Lebedev, Türk Lirası-Ruble ve Dolar karşılaştırmaları hakkında konuşma yaparken, Moskova Borsası Uluslara arası Satış Başkanı Marina Shchegolihina, işletmeler için ulusal para birimlerinde operasyonlar ile ilgili bilgiler verdi. Konferansta son olarak, GrottBjörn Şirketi Geliştirme Müdürü Anastasia Lebedeva, Rusya'ya yatırım yapma konusunda konuşmalarını yaptılar. 2018 yılı itibariyle 211 milyar dolarlık ticaret fazlası bulunduğuna dikkat çeken İTO Başkan Yardımcısı israfil Karalay, ''Ancak maalesef ülkelerimizin Rusya'nın dış ticaretinden aldığı pay, sadece yüzde 6,6 düzeyinde. 2019 yılı itibariyle Rusya'ya ihracatımız, 3,85 milyar dolar, ithalatımız ise 22,5 milyar dolar seviyesindedir. Yani dış ticaret dengesi ülkemizin aleyhine işliyor. Çin, Almanya, ABD, Hollanda, Belarus ve İtalya gibi Rusya'nın dış ticaret ortalamalarının oldukça gerisinde bulunuyoruz. İkili ticari ilişkilerde, Rusya'nın bizim bir numaralı ithalatçımız olmasına rağmen, biz ihracatta 10.sıradayız. Bunun yanı sıra Türkiye-Rusya ihracatından 5., ithalatından ise 12.sıraya yükselmiş durumdadır. Türk-Rus ilişkilerinin kaydettiği hızlı değişime odaklandığımızda bu miktarın daha da artması gerektiğinin altını çizmek istiyorum'' dedi.
TL ve Ruble dostluğuna inanıyoruz
Bir çok ortak proje ile Türkiye ve Rusya olarak birlikte imza attıklarına değinen İTO Başkan Yardımcısı israfil Karalay,''İstanbul Ticaret Odası, dünyanın ilk beş odasından bir tanesidir. 410 bin üyesi bulunan bir ticaret odasıdır. sadece 30 bin yabancı sermayeli şirket ayrıca İTO'nun üyesidir. Rusya ile önemli etkinliklere imza atıyoruz. Kumaş sektöründe Rusya ve civar ülkelerinden getirdiğimiz 500 alıcı firma ile Türk firmalarını buluşturduk. Bu etkinliğimizi Eylül ayında inşallah tekrarlayacağız. Rusya pazarına daha fazla çeşit Türk ihraç ürünlerinin katılması için de çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Ülkelerimiz arasında orta ve uzun vadede ticaret hacminin arttırılması için TL ve Ruble dostluğuna inanıyoruz. ve yapılan bu anlaşmanın gerçekleştirilmesi için hep beraber elimizden gelen katkı vermeye İTO olarak hazır olduğumuzu belirtmek istiyorum. Bugünkü toplantının bu vesile ile hayırlara vesile olmasını diliyorum. Her iki ülkenin ticaretine katkı getirmesini temenni ediyorum'' diye konuştu.
Rusya'nın Türkiye'ye karşı ticaret fazlası var
Türkiye'nin Rusya ile olan ticaretine bakıldığında artış gösterdiğinin görüldüğünü söyleyen
Kocaeli Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof.Dr. Faik Çelik, ''Rusya'nın bizden aldığı çok fazla bir şey yok. 5 milyar civarında. Ama bizim Rusya'dan aldıklarımız 21 milyar dolar civarında. Rusya'nın bize karşı ticaret fazlası var. Biz Rusya'nın 6.ticaret partneriyiz. Biz Rusya'ya mal satışta 11.sıradayız. Bu tablonun bize gösterdiği çok açık bir şey var. Ruslar bize çok şey satıyor. Biz daha şey satıyoruz. Dış ticaret neyi kapsıyor. İthalat ve ihracatı kapsıyor. Rusya giderek kendini toparlayan bir ülke. Buğday üretiminde rekor seviyelere ulaştı. Ancak Rusya'da meyve yetiştirmek çok zor bir olay. Çünkü çok soğuk bir ortam var. Ben tanıştığım Rus arkadaşlara Türkiye'deki kışı anlattığımda bana 'O soğuk bizim için günlük, güneşlik bir hava. Tam tatil zamanı' dediler. Ruslar için soğuk eksi 11'ler, eksi 20'ler hatta Sibirya'da eksi 30'lar bile var. Bu nedenle meyve ve sebze kısmında sorunları bulunuyor. Rusya Tarım Bakanlığının verilerine göre, sebze pazarı büyüklüğü 2017 yılında 17,6 milyon tona ulaşmış. Bunun 15,8'i tarla, 1,8'i ise sera üretimini kapsıyor. Kişi başı sebze tüketimi ise 2017 yılında 116 kg olmuştur'' dedi.
Swift sistemine alternatif
Ulusal para birimlerinin kullanılmasının dünyadaki swift sistemine bir alternatif olduğuna dikkat çeken Kocaeli Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof.Dr. Faik Çelik, ''Rusya gıda ürünlerinde 2017 yılında 26 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirmiş. Son beş yılda ithalat yıllık ortalama yüzde 11 oranında düşmüş. 2017 yılında ise bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 18 oranında artmıştır. Rusya dünya gıda ürünleri ithalatında 15.sırada yer alıyor. Ülkenin dünya ithalatı içindeki payı 2017 yılında yüzde 1,9 olmuştur. Ulusla paraların ticarette kullanılması daha önceki yıllarda zikredildi. Ancak gerçeğe dönüşmedi. İki taraf hükümeti de destek verdi ama bir anlaşmayla taçlandırılmamıştı. Geçen yıl bir anlaşma imzalandı ve ödemelerde kademeli olarak TL ve Ruble'ye geçiş öngörüldü. Anlaşma sadece ödemelerde değil, Türkiye'deki bankalar, ABD bazlı swift ödeme yerlerinin alternatifi olarak düşünüldü' şeklinde konuştu.
Anlaşma geçen yıl imzalandı
Geçen yıl yapılan anlaşma ile iki ülke arasındaki ticarette kademeli olarak ruble ve lira kullanımının artırılması amaçlandı. Anlaşmayla uygun mali piyasa altyapısının oluşturulacağı belirtilirken, iki ülke para birimlerinin ticari kurumlar nezdindeki cazibesinin de artırılacağına işaret edildi. Anlaşma sayesinde Türk bankalarının Rusya’nın SWIFT alternatifi SPFS’ye (Mali Mesajlaşma Sistemi) bağlantısının ve Rus MIR kartının Türkiye’de kullanımının genişletilmesi öngörüldü. Rusya ve Türkiye’nin, ulusal mali mesaj iletim sistemlerinin diğer ülkelere açılabilmesini organize etmeyi de planladığı vurgulanan açıklamada, “Ulusal para birimlerinde likidite sağlama seviyesini arttırmak için iki ülkenin ulusal pazarlarında Rus ve Türk ihraççıların borçlanma senetleri ihraç etme araçları geliştirilecektir. Anlaşmanın imzalanması, Rusya ile Türkiye arasında karşılıklı yarar sağlayan ve adil ticaret ve ekonomik iş birliğinin daha da genişletilmesi ve geliştirilmesi için önemli bir adımdır” denildi.
Ruble yeniden değerleniyor
2000 yılından itibaren Ruble’nin yeniden değerlenmeye başlaması ve petrol ihracat gelirlerindeki artış sayesinde yeniden artmaya başlayan iç talebe bağlı olarak küresel kriz öncesinde ithalatta artış eğilimi gözlenmiştir. İthalat hacmi 2008 yılında %31 artış göstermiştir. Küresel mali kriz nedeni ile iç talepte düşüş olmuş; bu nedenle ülkenin ithalat hacminde 2009 yılında ciddi ölçüde daralmıştır. 2010 yılında krizden çıkış sürecinin başlaması ile birlikte Rusya’nın ihracatında % 31, ithalatında ise % 37 artış olmuştur. 2013 yılında ülkenin dünyaya ihracatı yalnızca % 0,3 artış kaydetmiştir. Aynı dönemde dünyadan ithalat ise % 0,5 oranında artmıştır. Düşen petrol fiyatları ve Ruble’nin değer kaybı nedeni ile dış ticaret hacmi 2014 yılında % 8 oranında azalmıştır. Ülkenin dünyadan ithalatı % 10,3, dünyaya ihracatı % 6,7 daralmıştır.
Rusya'da ilk sırada hem petrol geliyor
2017 yılı verilerine göre, Rusya’nın ihracatında ilk sıralarda, ham petrol yağları ve bitümlü minerallerden elde edilen ham yağlar, petrol yağları ve bitümenli minerallerden elde edilen yağlar, taşkömürü; taşkömüründen elde edilen briketler; topak ve benzeri katı yakıtlar, demir/alaşımsız çelikten yarı mamuller, buğday ve mahlut, işlenmemiş alüminyum yer almaktadır. Rusya’nın ithalatında ise, tedavide/korunmada kullanılmak üzere hazırlanan ilaçlar (dozlandırılmış), telli telefon-telgraf için elektrikli cihazlar, kara taşıtları için aksam, parçaları, ısı değişikliği yöntemi ile maddeleri işlemek için cihazlar, otomobil, steyşın vagonlar, yarış arabaları, otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri ilk sıralarda bulunmaktadır.
Kaynak: ÖZEL HABER
Editör: MURAT İLTER
