Koronavirüs döneminde kimi zaman stres kimi zamansa can sıkıntısı sebebiyle birçoğumuz mutfakta yemek işlerine ağırlık verdik. Ancak hazırladığımız hamur işleri, tatlılar, çeşit çeşit yemekler, ihtiyacımız olan enerjiden daha da fazlasını almamıza yol açtı. Buna azalan fiziksel aktivite ve değişen uyku saatleri de eklenince, kilo artışı kaçınılmaz oldu. Artık kontrollü sosyal hayat sürecinin başlaması ve havaların ısınmasıyla birlikte çoğumuz aldığımız bu kiloları biran önce vermenin telaşına düştük.
Bilinçsizce yapılan şok diyetler, hesaplanmadan yapılan kalori kısıtlamaları, tek tip besine yönelik diyetler, gün boyu sadece sıvı gıda içeren diyetler hemen her gün sosyal medyada yer alıyor. Özellikle Koronavirüs döneminde şok diyetler akıldan bile geçirilmemeli. Normalleşme süreci başlamış olsa da, pandemi devam ederken bağışıklık sisteminizi düşürebilecek davranışlardan kaçınmanız şart. Yaşınıza, kilonuza, boyunuza ve fiziksel aktivite durumunuza göre, yeterli ve dengeli bir öğün planlayarak haftada 0.5-1.0 kilo ağırlık kaybını destekleyecek şekilde gerçekçi hedefler koymalısınız.
Kas kayıplarına neden olabiliyor
Vücudunuzun gereksinimi olan enerjiyi besinlerden sağlamadığınızda, vücudunuz enerji üretmek için kaslardaki proteinleri parçalıyor. 2014 Avrupa Obezite Kongresi'nde sunulan araştırmalar, hızlı kilo verdiğinizde, yavaş yavaş verdiğinizden 3 kat daha fazla kas kaybettiğinizi gösteriyor. Yani, şok diyetlerle hızla kilo verseniz bile fiziğiniz muhtemelen daha iyi görünmeyecektir. Kilo kaybı son derece hızlıysa kalbin kasları atrofi (kalp kaslarının yavaş yavaş yıpranması ve azalması ) yapabiliyor. Ayrıca aşırı düşük kalorili diyetler hem sıvı hem de sodyum ve potasyum gibi mineral kayıplarına sebep olduğu için ventriküler aritmiler, bir başka deyişle ritim bozukluğuna da yol açabiliyor.
Metabolizmayı yavaşlatıyor
Düşük kalorili diyetler nedeniyle azalan kaslar sonucunda vücudun metabolik hızı (istirahatte yaktığınız kalori sayısı) otomatik olarak düşüyor. Bu, yürürken hatta egzersiz yaparken daha az kalori yaktığınız anlamına geliyor. Zamanla metabolizmanız nihayetinde kilo vermeyi bırakacak kadar yavaşlıyor. Üstelik çok düşük kalorili diyeti bıraktığınızda, çok hızlı olarak verdiğiniz kiloları, hatta daha fazlasını geriye alıyorsunuz.
Bağışıklık sistemini zayıflatabiliyor
Düşük kalorili veya tek tip gıdaların olduğu diyetlerde, beslenmenizden yağları veya karbonhidratları çıkardığınızda; vücudunuzun ihtiyacı olan besin öğelerini, vitamin veya mineralleri yeterli miktarda alamıyorsunuz. Özellikle yağ alımını çok kıstığınızda vücudunuz A, D, E ve K gibi yağda çözünen vitaminleri ememiyor. Bu vitaminler güçlü antioksidanlar olarak işlev görüyor ve enfeksiyonu önlemek için serbest radikallerle savaşıyorlar. Dolayısıyla eksikliklerinde, bağışıklık sisteminizin zayıflaması sonucu hastalıklara yakalanma riskiniz daha da artıyor.
Depresyon riskini yükseltiyor
Düşük kalorili diyetlerde, özellikle yeterli karbonhidrat tüketimi olmadığında, beynin stres hormonu seviyeleri artıyor ve vücut strese karşı daha duyarlı hale geliyor. Bunun sonucunda depresyon riski yükseliyor. “Aynı zamanda sizi kısıtlı bir diyet sonrası aşırı yeme davranışlarına yatkın hale getiriyor” diyen Beslenme ve Diyet Uzmanı Ayça Güleryüz açıklamalarına şöyle devam ediyor: “ Ayrıca Nörobilim Dergisi'nde yayınlanan araştırmalara göre; düşük karbonhidratlı diyetler hipoglisemiye sebep olarak, beynin çalışması için yeterli enerjinin sağlanamamasına ve beraberinde unutkanlık, dikkat dağınıklığı ile konsantrasyon bozukluğuna yol açabiliyor”
Düzensiz bağırsak hareketlerine sebep olabiliyor
Yeterli ve dengeli beslenmediğinizde günlük almanız gereken posa miktarını tamamlayamazsınız. Diyetinizde yetersiz posa tüketimi de bağırsak hareketlerinizi yavaşlatarak kabızlık problemlerine sebep olabiliyor. Ayrıca bağırsak florası için gerekli olan probiyotik veya prebiyotik gıda tüketimi şok diyetlerle sağlanamadığı için bağırsak florası bozulabiliyor ve bunun sonucunda kimi zaman ishal, kimi zaman kabızlık gibi düzensiz bağırsak hareketleri görülebiliyor.
İnsülin direncini arttırabiliyor
Şok diyet programlarıyla düzensiz olarak zayıfladığınızda kalıcı beslenme alışkanlıkları kazanamadığınız için verdiğiniz kiloyu fazlasıyla geri alırsınız.Bu durum özellikle pankreasın normal çalışma düzenini bozup, insülin hormonunun salınımında veya hücrelerde insülin hormonuna karşı duyarlılıkta azalmalara sebep olabiliyor. Bu tabloya da ‘insülin direnci’ deniyor. Metabolizmanızda insülin direnci geliştiğinde ise kilo vermeniz daha da zorlaşıyor.
Safra kesesinde taş oluşumunu tetikler
Hızlı ve sağlıksız kilo kaybı safra taşının oluşma riskini de önemli ölçüde artırabiliyor. Yapılan çalışmalara göre; kalorisi çok düşük olan (800kcal veya daha az) diyetleri uygulayan kişilerin yüzde 25'inde safra taşı gelişiyor. Ayrıca düşük kalorili diyetlerin bırakılması sonucunda tekrar kilo alma döngüsü de safra taşı oluşumu riskini yükseltebiliyor.
Baş ağrısına neden olabiliyor
Vücudumuzun kullandığı ilk enerji kaynağı olan karbonhidratlar şok diyetlerde genellikle sıfıra yakın tüketildiği için enerji üretiminde kullanılması amacıyla vücutta keton cisimcikleri oluşuyor. Bu moleküller beyin bariyerinden geçerken baş ağrısına yol açabiliyor. O nedenle diyetlerde ekmeği bir anda kesmek ciddi sorunları beraberinde getirebilir. Aylar boyunca karbonhidrat ağırlıklı beslenen bireylerin diyet boyunca karbonhidratları kesip, protein ağırlıklı beslenmesi son derece yanlıştır.
Halsizlik, yorgunluk yapabiliyor
Hızlı kilo vermek için özellikle yaz aylarında yapılan şok diyetler beraberinde bir çok sorunu da getiriyor. Tek tip beslenme odaklı diyetler vücuttaki vitamin ve mineral kayıplarına yol açabiliyor.
Vücudun ihtiyacı olan enerji döngüsünde kullanılan B vitaminleri, demir gibi vitamin ve minerallerin eksiklikleri sonucu halsizlik ve yorgunluk gibi sorunlar da gelişebiliyor.
Ciltte kurumaya yol açabiliyor
Beslenme ve Diyet Uzmanları vücudun gereksinimi olan vitamin ve mineral eksikliğinin cilt üzerinde de sorunlar oluşturabildiğini belirtiyor. Bu maddelerin eksikliği ve vücudun susuz kalması nedeniyle ciltte kuruma ile akne gibi problemler oluşabiliyor. Bunların yanı sıra hızlı kilo kaybı sonucu ciltte sarkmalar ve aynı hızla alınan kilolar sürecinde ciltteki kolajen dokusunun aşırı gerilmesi sonucu çatlaklar gelişebiliyor. Cildin soluklaşması ve tırnakların kırılması da, şok diyetlerin yol açtığı diğer zararlar olarak karşımıza çıkabiliyor. Düşük kalorili şok diyetler yeterli besin öğelerini içermedikleri için vücutta oluşan vitamin ve mineral eksiklikleri saçlarınıza da yansıyor. Şok diyetler saçlarınızın cansız görünmesine ve dökülmeye sebep olabiliyor.
Kaynak: ÖZEL HABER
Editör: MURAT İLTER
