Ramazan geldiğinde hatırlanan ardından bir sonraki ramazana kadar unutulan Hurma aslında bir şifa deposu. O nedenle Hurma'yı sadece ramazanlarda değil, diğer aylarda da tüketmemiz aynı zamanda sağlığımız içinde oldukça faydalı. Hurma, palmiyegiller ailesinden ılıman, tropik veya çöl ikliminde yetişen ağacın meyvesidir. Tarihi kaynaklar Hurma ağaçlarının 6 bin yıllık bir geçmişi olduğunu göstermektedir. Mısır ile Mezopotamya arasındaki bir bölgenin ana vatanı olduğuna inanılan Hurma'nın yüzde 60'ını şeker oluşturur. Antik dönemde fermente hurma, şarap yapımında da kullanılmış. Hurma, farklı ağaçlarda dişi ve erkek çiçekler taşır. Baharda çiçekleri açar ve yaz ya da sonbaharda meyveleri toplanmaya başlar. Hurma ağacın boyu 30 metreyi bulur ve yaklaşık 200 yıl kadar yaşayabilir. Yüzlerce çeşidi vardır. Hurma palmiyesi, Mısır’da M.Ö.3 bin yıllarında mezar duvar resimlerinde sıklıkla betimlenmiştir. Sepet, çatı, mat ve iplik üretiminde, ağaç ev yapımında kullanılan hurma, ayrıca ünlü hurma şarabından antik metinlerde söz edilmektedir. Hurmanın tohumlarından elde edilen yağlar, sabun ve kozmetik alanında kullanılmıştır. Hurmanın kullanımı: Hurmanın en yaygın kullanımı taze veya kuru olarak doğrudan tüketilmesidir. Özellikle Ramazan aylarında oruç açılırken en fazla tercih edilen gıda hurmadır. Çekirdeği çıkarılmış hurma pastacılık sektöründe farklı ürünlerin elde edilmesinde kullanılmaktadır. Ayrıca gıda sanayinde hurmadan şurup, pekmez ve sirke üretiminde faydalanılmaktadır.
Ayet ve Hadislerde Hurma
Kuran-ı Kerim’de en çok ismi geçen meyve hurmadır. Yüce kitabımızda toplam 17 sure ve 24 ayette hurma, hurmalık, hurma ağacı gibi ifadeler yer almaktadır. Ayrıca, Hz. Meryem'in doğumu yaklaştığında taze hurma yemesinden bahis geçer. Hurma, Peygamber Efendimizin en sevdiği ve yenmesini tavsiye ettiği meyvelerden biridir. Enes (r.a.)’dan rivayet edildiğine göre Resulullah (s.a.v.), namaz kılmazdan önce birkaç taze hurma ile orucunu açardı. Eğer taze hurma yoksa kuru hurma ile açardı. Eğer kuru hurma da bulamazsa birkaç yudum su yudumlardı. Peygamber Efendimiz hurma yemenin sağlığa faydalarını vurgulamış, Acve denen hurmanın cennetten olduğunu ve zehre karşı şifasının bulunduğunu söylemiştir. Bir başka hadiste ise aç karnına hurma yenmesi tavsiye olunurken, aç karnına yenen hurmanın vücuttaki asalakları öldürdüğü buyrulmuştur.
Zengin içeriği ile şifa deposu
Hurma, lezzetli olmasının yanı sıra zengin içeriğiyle adeta şifa deposu. Karbonhidrat içeriği yüksek, küçük hacimde yüksek enerji sağlayan hurma, boşalan karbonhidrat depolarının hızla yenilenmesine, gün içinde en çok arzulanan besin olan tatlı isteğinin baskılanmasına ve böylelikle iştah kontrolünün sağlanmasına yardımcı olabiliyor. Hurma yüksek karbonhidrat içeriği nedeniyle yüksek enerji içeren bir meyvedir. Kilo artışına ve kan şekerindeki dengesizliğe neden olmaması için hurma porsiyonu 2-3 adet olacak şekilde tüketilmeli. Ayrıca hurmalara tatlandırmak ve parlaklık vermek amacıyla glikoz ilave edilmesi söz konusu. Olası ilave şeker içermesi riski nedeniyle diyabet ve insülin direnci gibi sağlık problemleri olan kişilerin hurmayı mümkün olduğunca seyrek ve mutlaka porsiyon kontrolüyle tüketmelerinde fayda var.
Tokluk hissi sağlıyor
Hurma, başta pektin olmak üzere çözünür diyet lifleri bakımından zengin bir meyve. Çözünür diyet lifleri su çekici özellikleri sayesinde mide içeriğinin akışkanlığını artırarak mide boşalmasını geciktirir, doygunluk hissi sağlar. İftar ve sahurda hurma gibi lif içeriği yüksek besinlere yer verir ve lif alımını bol su tüketerek desteklerseniz, iştah kontrolünüzün sağlanmasına ve tokluk sürenizin uzamasına yardımcı olursunuz. Tokluk hissi ile geçen bir gün sizin iftara daha rahat ulaşmanızı sağlayacaktır. Beslenme ve Diyet Uzmanları hurmanın yüksek lif içeriğiyle uzun süre tokluk hissi sağladığını belirtiyor. Hurmanın yanında ceviz ve badem gibi kuruyemiş tüketmenizde de fayda var. Böylece kan şekerinizde ani değişiklik oluşturmayacağı için oruç tutarken halsizlik gibi sorunlar yaşamayacaksınız.
Bağışıklık sistemini destekliyor
Özellikle pandemi döneminde bağışıklık sistemi daha da önem kazandı. Ramazan’da sofraların vazgeçilmezi hurma içerdiği antioksidanlar sayesinde bağışıklığı da güçlendiriyor. Üzerine tahin eklerseniz hurma daha lezzetli ve doyurucu olacaktır. Yapılan araştırmalar, hurmanın bağışıklık sistemini uyarıcı etkilere sahip olabileceğini ortaya koyuyor. Hurmanın bu etkisi; bir polisakkarit olan beta glukan içeriğiyle ilişkilendirilmiş. Buna ek olarak hurmanın bileşiminde yer alan fenolik bileşikler, karotenoitler ve vitaminlerin de gerek antimikrobiyal etkileri gerekse antioksidan özellikleri sayesinde bağışıklık sisteminin desteklenmesinde rol oynadığı düşünülüyor.
Tatlı krizlerini gideriyor
Uzun süren açlık sonrasında vücudumuz kan şekerinin hızla normal seviyelere gelmesi ve boşalan depoların yerine konulabilmesi için bizi yüksek karbonhidrat içeren kaynaklara, yani tatlı besinlere yönlendiriyor. Bu nedenle iftar sofralarının vazgeçilmezi tatlılar, sınırlamakta en çok zorlanılan besinlerdir. Tatlı krizlerine karşı mutlaka önlemler almalısınız. Kilo artışının önlenmesi ve kan şekeriyle ilgili düzensizliklerin yaşanmaması adına, tatlı ihtiyacını gidermek için meyvelerin doğal şeker içeriğinden faydalanmakta yarar var. Kendine özgü aroması ve yüksek tatlılık oranıyla hurma tatlı ihtiyacının karşılanması için iyi bir tercih olabilir.
Sağlığımız için de oldukça önemli
Hurma, sağlıklı beslenmenin önemli bir parçası olan diyet lifleri bakımından oldukça zengin bir meyve. Diyetle lif alımdaki artışın dışkı hacmini artırarak bağırsak geçiş süresini kısalttığı ve bu sayede kabızlığın önlenmesine yardımcı olduğu biliniyor. Ramazan’da besin ve su tüketiminin azalmasıyla sıkça karşılaşılan kabızlık problemini önlemek için hurmanın zengin lif içeriğinden faydalanabilirsiniz.
Hurma, vücuttaki sıvı ve elektrolit dengesinin korunmasından sorumlu esansiyel bir mineral olan potasyumun mükemmel bir kaynağı olarak biliniyor. Potasyum sinirsel iletimin sağlanması, nabız ve kan basıncının kontrol edilmesinde görev alıyor. Araştırmalar, potasyum bakımından zengin diyetin kan basıncının düşürülmesine yardımcı olarak kalp-damar sağlığının korunmasına ve inme riskinin azaltılmasına yardımcı olduğunu ortaya koyuyor.
Enerji seviyesinin korunmasına yardımcı oluyor
B1, B2, niacin ve B6 vitaminleri; gıdalarla alınan karbonhidrat, protein ve yağların metabolize edilmesi, yani bu besin öğelerinden enerji elde edilmesinde görev alırlar. Aynı zamanda sinir sistemin sağlıklı işleyişinde önemli yere sahipler. Yeterli miktarda alınmaları, özellikle besin tüketiminin azaldığı bu dönemde enerji seviyesinin düşüşü, halsizlik, yorgunluk ve konsantrasyon bozuklukları gibi şikayetlerin görülmemesi adına önem taşıyor. Başta B6 vitamini olmak üzere orta düzeyde B1, B2 vitamini ve niacin içeren hurma günlük B vitamini gereksinimlerinin karşılanmasına destek oluyor.
Hurmanın yanında bol su içmeyi unutmayın
Hurma içerdiği magnezyumla baş ağrısını hafifletmeye yardımcı olabiliyor. Oruç tutarken baş ağrısı sorunu yaşıyorsanız özellikle sahurda hurma tüketmenizde fayda var. Hurmanın yanında bol su içmeyi de unutmayın, çünkü baş ağrınızın nedeni sıvı eksikliği de olabiliyor. Ramazan’da öğün sayısının azalmasıyla birlikte halsizlik ve yorgunluk problemleri sıkça yaşanıyor. Hurma içeriğindeki B vitaminleri sayesinde enerji sistemlerinin daha iyi çalışmasını sağlayarak, yorgunluğa da iyi geliyor.
Hurma yüksek miktarda potasyum içeriğine sahip bir meyve. Beslenme ve Diyet Uzmanları içeriğindeki potasyum sayesinde hurmanın kas ve eklem ağrısı, kramp, yorgunluk ile halsizlik gibi semptomlara iyi geldiğini söylüyor. Hurma içerdiği kalsiyumun etkisiyle kemik yapılarını güçlendiriyor. Özellikle ilerleyen yaşlarda kadınlarda sık görülen osteoporoz riski için hurma öneriliyor. Hurma bol lifli yapısıyla sindirimi de rahatlatıyor. Beslenme ve Diyet Uzmanları, hurmanın mide asidini dengelediğini ve ani acıkma ile mide yanmalarını önlediğini belirtiyorlar. Bu etkileri nedeniyle mide problemi yaşayan kişiler de hurmayı rahatlıkla tercih edebilirler.
Kaynak: ÖZEL HABEREditör: MURAT İLTER
