Omlet tavada sıvı yağ ya da margarin yağı ile birlikte yumurtanın kırılması ile hazırlanan çok pratik kahvaltılık bir yemek. İlk omletin Antik İran'da yapıldığı tahmin edilmektedir. Fransızca bir kelime olan omlet, 16. yüzyılda Fransa'da yaygınlaşmaya başladı. Asıl ünlenmesi ise Napolyon Bonaparte zamanında oldu. Fransız ordusunun, güney Fransa'nın Bessieres kentinde bulunduğu bir sırada Napolyon civar köylerdeki tüm yumurtaların toplanmasını ve ertesi sabah ordusu için büyük bir omlet hazırlanmasını emreder. Ertesi sabah toplanan 170 bin yumurta ile dünyanın gelmiş geçmiş en büyük omleti hazırlanır. Yapılan dev omlet bir anda önce Fransa'da, ardından da tüm Avrupa'da günün konusu olur. Bir anda popüler hale gelen omlet, Fransa'nın en itibarlı yemekleri arasına girer. Ünü giderek dünyaya yayılan omlet, her ülkenin yemek kültüründen etkilenerek farklı lezzetlere dönüşür. Bugün omlet yemeği, Japonya'dan İspanya'ya, Türkiye'den Çin'e kadar hemen her coğrafyada farklı şekillerde yapılıyor. Omlet; ana malzemesi yağ ve yumurta olsa da et, peynir ya da sebzelerin katılmasıyla da hazırlanabiliyor.
Omlet ile çırpılmış yumurta birbirinden farklı
Yumurta yemeği denildiğinde ilk akla gelen omlet ise, ikinci akla gelen de çırpılmış yumurtadır. Omlet ile çırpılmış yumurta bazen karıştırılmaktadır. Oysa omlet ile çırpılmış yumurta tamamen birbirinden farklıdır. Çırpılmış yumurta, temelde pişirildiğinde karıştırılan yumurta yemeğidir. Ancak omlet farklıdır. Omlet yapılmadan önce, yumurtalar iyice çırpılır. Omlet ile çırpılmış yumurta arasındaki en önemli fark budur. Çırpılmış yumurta pişirmek omlet pişirmekten daha kolaydır. Bu nedenle bazen omlet, çırpılmış yumurtaya dönüşebilmektedir. Omletlere lezzeti veren genellikle içerisine konan gıdalar ve baharatlardır. Omlet, genellikle gözleme gibi yapılır ve her iki tarafı da kızarıncaya kadar pişirilir. Çırpılmış yumurtalarda ise böyle bir durum yoktur. Bir bütünlük yoktur ve genellikle salam, sucuk ya da pastırma ile yapılır. Dünyanın bir çok yerinde çırpılmış yumurtaya tam yağlı süt veya krema eklenir. Çırpılmış yumurta hızlı bir yiyecek olarak düşünülebilir. Omlet ise pişirilmesi uzun süren ve bazı kurallara uyulması gereken bir yemektir. Omlette yumurtaların çırpılması önemli. Hatta yumurta ne kadar çok çırpılırsa omlet o kadar kabarık olur.
Orta doğu'da omlet
Osmanlı, Arap ve Akdeniz mutfaklarından izler taşıyan Lübnan mutfağı, içinde pek çok eşsiz lezzeti barındırıyor. Lübnan mutfağında omlet, küçük küçük doğranmış patates ile yapılıyor. Baharatlar da Lübnan mutfağının öne çıkan özelliklerinden olduğu için omletlere lezzet katıyor. En bilinen, en meşhur ve en çok kullanılan baharat ise zahter. Kekik türünden gelen zahter, kekikten çok daha aromalı ve lezzetli bir baharat. Omletlerde ayrıca susam unu ve her yemekte göreceğiniz sarımsakta katılabiliyor. İran omleti ıspanak ile yapılıyor. Kızarmış soğan, sarımsak ve biber ile baharatlı bir lezzeti bulunuyor. Khagineh omleti ise yine İran kökenli bir omlet. En büyük farkı ise şeker ile çırpılmış yumurta ile yapılması. Çırpılan yumurta hızlı bir şekilde tavada tereyağı veya yağ ile pişiriliyor. Yine İran'da yapılan bir başka omlet çeşidi ise Baghala ghatogh, fasulye , dereotu , yumurta ve baharatlar ile yapılıyor.
Omlet Fransa'da sanata dönüşüyor
Fransızlar için omlet çok şey anlamına geliyor. Kahvaltının vazgeçilmezi olan omlet, öğlen ya da akşam yemeği olarak tercih edilebiliyor. Fransız omletini kıvamında pişirilmesine yardımcı olması için yapılmış omlet tavaları bulunuyor. Bu tavanın en önemli özelliği ısıyı ayarlayabilmesi. Kahvaltılarda sadece tuz ve karabiber ile yapılabilen Fransız omleti, öğlen yeneceği zaman domates aroması, tarhun, maydanoz ve frenk soğanı ile yapılıyor. Akşam yemeğinde omlet yemek istediğiniz de ise karşınıza farklı bir tarif çıkıyor. Biber ve mantar jülyen kesilip bir tavada az yağ ile soteleniyor. Yine jülyen kesilmiş salamlar ilave edilip biraz daha soteleniyor. Ayrı bir tavada çırpılmış yumurtalar pişiriliyor. Hazırlanan omletin ortasına kaşar rendesi atılıyor ve üzerine hazırlanan harç eklenip üzeri kapatılıyor.
Yunan omletinin farkı
Beyaz peynir ve zeytin, Yunan gastronomisinde uluslararası alanda en çok tanınan malzemeler arasında yer alıyor. Bu nedenle Yunan omletinin de en önemli malzemelerini oluşturuyor. Yunan omletinde çırpılmış yumurta üzerinde kızarmış tavaya sote sebze, makarna veya çeşitli yemek kalıntıları konmakta. Bunun haricinde Yunan adalarında omlet; kırmızı soğan, çeri domates, sarımsak, taze maydanoz eklenerek de servis ediliyor. Burada önemli olan soğanın kalın jülyen şeritler halinde kesilmesi, maydonoz ve sarımsağın ise ince ince doğranması gerekiyor. Ayrıca domateslerin ve zeytinlerin de eklenmeden önce birkaç dakika sotelenmesi ayrı bir lezzet katıyor.
Lezzetli çiftçi omleti
Güney Almanya ve Avusturya‘da popüler olan çiftçi omleti, gerçekten de oldukça lezzetli. Bir tavada, doğranmış soğan, haşlanmış patates ve pastırma füme kavruluyor. Sonra çırpılmış yumurta üzerine dökülüyor ve hazır olana kadar pişiriliyor. İçine ayrıca mantar, domates veya kornişon eklenebiliyor. Kuzey Almanya'da ise omlet yine patates ile yapılıyor. Küçük küpler halinde doğranan patatesler tencereye atılıyor. Üzerlerini yaklaşık bir parmak geçecek kadar soğuk su ve tuz koyup yumuşamaya bırakılıyor. Patatesler yumuşayınca üzerine tereyağını ilave ediliyor. Ardından kaşar peynirler konuluyor. Patateslerin ezilmemesi çok önemli. En son yumurtalar kırılıp ekleniyor. Yaklaşık beş dakika sonra patatesli omlet servise hazır hale geliyor.
Omletlerin prensi Frittata
İtalyan omleti Frittata son derce ünlü bir omlet. İtalyan restoranları sayesinde dünyanın pek çok ülkesine ulaşan bu eşsiz lezzetin sırrı İtalyan peynirinde yatıyor. Frittata'nın içerisinde patates ve mantar bulunuyor. Öncelikle mantarlar kesilerek suda haşlanıyor. Ancak bu kez patatesleri küp küp doğranarak biraz sıvı yağ eklenmiş tavada kızartıyoruz. Piyazlık doğranan soğanlar ardından ekleniyor. Daha önce haşlanmış mantar da eklenerek kavruluyor. Başka bir kapta yumurta iyice çırpılıyor. Doğranmış maydanoz, karabiber, tuz ekleniyor. Yumurta pişen malzemenin üzerine dökülüyor. Tava ocaktan alınıp ve önceden ısıtılmış 180° fırından 5- 10 dakika kabarana kadar pişiriliyor. Ardından üzerine enfes İtalyan peyniri ekleniyor.
Bir çok çeşidi ile Amerikan omlet
Amerikan Omletinin, güneybatı omleti, batılı omleti, Denver omleti gibi çeşitleri bulunuyor. Doğranmış jambon, soğan ve yeşil biber ile yapılan bir omlet olan Amerikan omletine, bölgeye göre farklı şeyler ilave edilebiliyor. Güneybatı Amerika'da omlet, yanında peynir dilimleri ve kızarmış patates ile de servis ediliyor. Hangtown omleti ise Kaliforniya'da çok sevilen bir omlet ve pastırma ile yapılıyor. Bazı yerlerde ise omletin içine istiridye ekleniyor.
Asya mutfağında omlet
Hint omleti Masala adı verilen bir yemek. En sık kullanılan şekli önce yumurtaya yeşil biber, doğranmış soğan, kişniş yaprağı, kimyon ve zerdeçal eklenerek çırpılıyor. Hindistan’da omlete ayrıca domates de konuyor. Malezya ve Endonezya’da yapılan Telur dadar adı verilen omlet, biber ve soğan ile tavada yumurtanın içine konan pirinç ile yapılıyor. Filipinler’de omlet, ızgara patlıcan, doğranmış veya rendelenmiş sığır eti, soğan, sarımsak, domates, kuru üzüm katılarak yapılıyor . Japonya’da omlet, soya sosu, palamut gevreği, şeker ve su ile özel bir dikdörtgen tavada pişiriliyor. Omurice ise pirinç ve domates ile yapılan bir tür omlet. Çin'de ise omlet istiridye ile yapılıyor.
Kaynak: ÖZEL HABEREditör: MURAT İLTER
