Akdeniz bölgesinin özellikle Adana yöresiyle anılan cezerye, havuç ile yapılan çok güzel bir tatlı. Cezeryenin anlamı Cezer’in Arapça’da havuç anlamına gelmesinden dolayı, havuçlu anlamına geliyor.
Ana maddesi havuç, şeker, su olan fındık, ceviz yada antepfıstıklı yapılabilen, hindistancevizine bulanarak ikram edilen bu güzel tatlı, bir kez tadanı, yeniden kendisine çekmeyi çok iyi biliyor.
Tatlı sevenlerin kaçırmaması gereken, belki de tatlıların sultanı olabilecek olan cezerye, sadece tadıyla değil, tarih öncesinden gelen mistik gizemiyle de kendisine hayran bırakıyor. Tarih kokan gizemli tatlar arasında Cezerye’yi farklı kılan havucun sağlığı, fındığın gücü, baharatların şifası.. Bu muhteşem üçlü bir araya gelince, ortaya mükemmel bir karışım çıkıyor. Türk mutfağının en bilinen ve en sevilen tatlısı olan cezerye yüksek kalorili olma özelliği ile yöresel bir enerji yiyeceğinden öte, ülkenin en sevilen tatlıları arasında kendisine yer bulmuş. Cezerye, geçmişten günümüze Mersin’den Tarsus’a, Tarsus’tan Adana’ya kadar Sadece tadıyla değil, yapılışıyla ve sunumuyla da değişik lezzetler sunuyor. Ancak bu lezzetler arasında, Adana Bakırcılar Çarşısı’nda ziyaret ettiğimiz Yeni Uğur Helvacısı’nın ayrı bir yeri bulunuyor. Yeni Uğur Helvacısı personel şefi Engin Yangöz, cezeryenin yapılışı ile ilgili bilgiler verdi. Cezerye kolay gibi görünse de kıvamının tam tutmasın açısından oldukça önemli.
Öncelikle havuçların yıkayıp temizlenip küp küp doğrandığını söyleyen Yangöz, tozşeker eklenerek suyla beraber yumuşayıncaya kadar pişirildiğini söylüyor.
Ceviz de katılıyor
Tahta kaşıkla ezerek püre haline getirilen koyu bir macun kıvamındaki karışım daha sonra ateşten indiriliyor. Kıvamı kontrol etmek için kaşıkla leblebi büyüklüğünde bir parça alıp bunu iki parmağınız arasında yuvarlamanız gerekiyor. Macun parmağınızdan birine yapışıyorsa kıvamına gelmiş demektir. Bu karışıma ceviz ilave edebilirsiniz. Karışım daha sonar bir kaba alınıp spatula yardımıyla bastırarak sıkıştırılıyor. Kalan cevizler üzerine yerleştirilip soğumaya bırakılıyor. Ardından yarım santim kalınlığında parçalar halinde kesilen cezerye, hindistancevizine bulanıp servis ediliyor.
Cezeryenin Antep fıstıklı, fındıklı ve cevizli olmak üzere üç çeşit yapıldığını belirten Yeni Uğur Helvacısı personel şefi Engin Yangöz, ''Rendelenen havuçlar, diğer maddelerle birlikte belirli sıcaklıkta kaynayan kazana konur. Belirli matlığa ulaştıktan sonra çıkarılır ve bir süre dinlendirilir. Sonra da istenildiği şekilde yaprak veya küp şeklinde kesilerek Hindistan cevizi tozuna bulanarak servise sunulur'' dedi.
Kalbe ve göze faydalı
İçinde yoğun olarak yer alan havuç nedeniyle kalbe ve göze faydalı olan cezeryenin, şeker, Antep fıstığı, fındık, ceviz ve Hindistan cevizi ile de enerji veren bir tatlı çeşidi haline geldiğini vurgulayan Yeni Uğur Helvacısı personel şefi Engin Yangöz, ayrıca Türk Kardiyoloji Derneği, Koroner Kalp Hastalığından Korunma ve Tedaviye İlişkin Ulusal Kılavuz kaynağında belirtilen ''Tavsiye Edilen Gıdalar'' arasında cezeryenin de bulunduğunu kaydetti. Kalbin dostu da olan havuç, kandaki kolesterol düzeyini düşürmenin en kolay yoludur. Araştırmalar, havuç yemenin kolesterolde önemli düşmelere neden olduğunu, havuç yemeyi bırakan kişilerde kısa sürede kolesterolün eski düzeyine yükseldiğini göstermiştir. Havuç bazı türden gıda zehirlenmelerini önler. Ayrıca, yapılan araştırmalar, havucun menenjit ve ansefalit (beyin iltihabı) ile gebelikte fetüse geçerek düşüğe neden olan listerya adlı maddenin etkilerini yok ettiğini göstermiştir. Havuç, içerdiği yüksek lif oranıyla peklik (kabızlık) çekenlere iyi gelmektedir. Kaynatılarak içilen havucun suyu diyareye iyi gelir. Ayrıca halk arasında, havucun sindirimi kolaylaştırıcı, gaz söktürücü, idrarı artırıcı, kurt düşürücü, aybaşı olayını kolaylaştırıcı ve hatta gebeliği önleyici, afrodizyak (cinsel gücü artırıcı) etkileri bulunduğuna uzun yıllardır inanılmaktadır.
Çok faydalı
Hammaddesi havuç olan cezeryenin faydaları saymakla bitmiyor. C ve A vitamini zengini bu lezzetli tatlı, özellikle kalp ve göz sağlığı için son derece faydalı. Havuca ek olarak şeker, Antep fıstığı, fındık, ceviz ve Hindistan cevizinin eklenmesiyle de verdiği enerji tartışılmaz. İşte bu enerji cinsel sorun yaşayanların imdadına yetişiyor. Havuç, kış sebzesi olmasına rağmen, artık her mevsimde kolayca bulunabiliyor. Çiğ, haşlanmış ya da salamura olarak bazen tek başına, bazen de salatalar ve yemeklerle yeniyor. Hem sağlıklı hem de kolayca satın alınabilen en yararlı ve ekonomik sebzelerden biri. 100 gramında sadece 34 kalori bulunuyor. Yararları ise saymakla bitmez. Alzheimer’dan göz sağlığına, ışıltılı ciltten pürüzsüz bir bronzluğa ve son zamanlarda diyetlerde önemli yer alan bir sebze.
Baba Mesleği
Yıllardır baba mesleği cezeryeciliği 56 yıldır sürdüren Yeni Uğur Helvacısı personel şefi Engin Yangöz
Londra’da 1976 yılında düzenlenen 15’inci Dünya Gıda Yarışması’nda “Altın Madalya” kazanmış. Cezerye fabrikasında yılda 100-150 ton üretim yaptığını ve bunun yüzde 50’sini ihraç ettiğini söyleyen Yeni Uğur Helvacısı personel şefi Engin Yangöz ''Almanya, İngiltere, Hollanda, Suudi Arabistan ve Singapur başta olmak üzere birçok ülkeye ihracat gerçekleştiriyoruz'' dedi. İmalathanenin tam kapasite ile çalışmasına rağmen, taleplere cevap vermekte zorlandıklarını söyleyen Yeni Uğur Helvacısı personel şefi Engin Yangöz, yeni tesisler kurarak kapasite artırmayı planladığını ve müşteri yelpazesini daha da genişleterek ülke ekonomisine katkı sağlamayı hedeflediğini belirtti.
Hammaddesi havuç, şeker, nişasta, Hindistan cevizi, çöğen suyu ve sitrik asitten oluşan cezeryeyi fıstıklı, fındıklı ve cevizli olmak üzere üç çeşit olarak üreten Yeni Uğur Helvacısı personel şefi Engin Yangöz, ürünlerini kendi adıyla pazara sunuyor. “Adana Cezeryesi”nin artık marka olduğunu ifade eden Yangöz, ticarette kazanmanın sırrını ise “kaliteden ödün vermemek” olarak özetliyor.
En büyük hedefi kalite
Mesleği sayesinde iyi bir yaşam standardı elde ettiğini söyleyen Yeni Uğur Helvacısı personel şefi Engin Yangöz ''Hedefimiz cezeryecilik meslek lisesi açmak. İlkokul ikinci sınıftayken okulu bırakıp, baba mesleğine yöneldim. İşi çok iyi öğrendim ancak eğitimin yeri başka. Bu nedenle çocuklarıma önce okumalarını, sonra baba mesleğini yapmalarını öneriyorum. Çeşitli üniversitelerin gıda mühendisliği bölümü öğrencileri, bize staj için geldiklerinde, onlardaki eksikliği görüyorum. Cezerye üretimi çok hassas bir iştir. Hem içimdeki okuma arzusunu tatmin etmek hem de gıda alanında eğitim göreceklere iyi bir zemin olması için rüyalarımı, cezeryecilik meslek lisesi süslüyor” dedi.
Sizde evde yapabilirsiniz
Cezerye sevenler sizlerde evlerinizde cezerye yapabilirsiniz. Bunun için 1 kg havuç, 2 paket ezilmiş kakaolu bisküvi, 2 portakal kabuğu rendesi, 1 su bardağı dövülmüş ceviz veya fındık, 1 su bardağı toz şeker ve 2 paket vanilya gerekli. Havuçları soyup rendeleyelim. 1 su bardağı sekeri ilave edip kısık ateşte kendi suyunu çekene dek pişirelim (amaç havuçların yumuşaması). Pişen havuçları soğumaya bırakalım. Soğuyan havuca hindistancevizi hariç tüm malzemeleri katıp yoğuralım. Kare veya dikdörtgen tepsiye bu karışımı yayalım ve ıslatılmış bıçak ile küçük dikdörtgenler şeklinde kesip hindistancevizine bulayalım. Arzuya göre minik toplar da yapabilirsiniz.
Kalori değeri yüksek
Cezerye, işlenmiş şekerler içermesi bakımından kalori oranı yüksek bir yiyecektir. Tatlı kategorisinde yer alan cezeryenin kalori oranı 100 gram için 150 olarak belirlenmiştir. Kilo kontrolü yapmaya çalışanların tüketmemesi gereken bir yiyecektir. Cezerye içinde havuç, şeker ve isteğe bağlı birkaç çeşit malzeme daha barındırır. Cezerye tüketirken; diyet programı uygulamıyorsanız ve kilo sorununuz yoksa bile dikkatli olmalısınız. Aksi halde kilo almaya başlayabilirsiniz. Mersin cezeryesi olarak ticari anlamda standardizasyona sahip olan cezerye kaç kaloridir sorusuna içerik ve yapım şekli ile farklılıklar gösterse de, genel ana maddeler ve hazırlanma usulü ile hesaplanan değer yaklaşık olarak 100 gr.için 350-400 kcal. denebilir. Her ne kadar yüksek kalori değerine sahip olsa da, içeriğindeki potasyum, magnezyum, A vitamini, Beta karoten, selenyum, bitkisel protein, sodyum, çinko gibi maddeler cezeryeyi kaliteli bir enerji yiyeceği kategorisine taşımaktadırlar.
Editör: MURAT İLTER
