AĞACI AKDENİZ’DEN USTASI GÖRELE’DEN

Giresun Günlerinde Kemençeyi Tanıdık

KEMENÇENİN AĞACI AKDENİZ’DEN USTASI GÖRELE’DEN


RÖPORTAJ : AYŞE DURSUN / İSTANBUL
[email protected]

Yeşilin mavinin her tonuna hakim olan, 8 bin kilometre kıyı şeridine sahip, Türkiye’nin oksijen kaynağı, insan psikolojisine iyi gelen maneviyat dolu konumu ve iklimiyle dünyaya nam salmış ve her mevsim binlerce turisti ağırlar Karadeniz. Karadeniz denilince ilk akla kemençesi gelir, fındığı ve o meşhur çayı, binlerce çeşiti aşkın ağaç türleri ve hırçın dalgalarıyla tertemiz denizi gelir. Bu yıl Giresun Valiliği’nin himayesinde, Giresun Federasyonu tarafından düzenlenen 9.Giresun Günlerine Tünaydın Gazetesi olarak biz de ziyaret ettik. Kemençenin anavatanı olan Giresun Günlerine gelmişken kemençenin yapımını öğrenmeden olmaz dedik.
60 yaşında,6 yıldır Kemençe yapan, Kemençe ustası olan Temel Karademir’e kemençe yapımının püf noktalarına değindik. Kemençe hangi tür ağaçtan, kaç günde yapılır sorularının cevabını Göreleli Kemençe ustası Temel Karademir’den aldık. İşte kemençenin yapım aşaması :


Merhaba efendim. Öncelikle sizi tanıyabilir miyiz ?

Merhaba ben Temel Karademir. Göreleliyim. 60 yaşındayım 6 senedir kemençe ustalığı yapıyorum.

Peki bu 6 senelik kemençe yapma merakı nasıl oluştu?

Daha önceden devlet memuruydum. Emekli olduktan sonra hobi olarak başladım ve bu ben de Allah vergisi. Kimseden hiç bir şey görmedim, öğrenmedim. Bir eğitim almadım. Kendi becerimle kemençe yapmayı öğrendim. Şimdi Avusturya, Almanya, Amerika ve Kanada’ya kemençe gönderiyorum.
En son eski Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül’e de beyaz ardıç ağacından kemençe yapıp hediye etmiştim. Şu an da belediyenin tanıtım amacıyla beraber Feshane’ye geldim.


Beyaz ardıç ağacının özelliği nedir ?

- Beyaz ardıç ağacı Akdeniz yöresinde olduğu için çok fazla büyümüyorlar, nem oranı yok. Orada nem oranı sıfır olduğu için çok geniş tabanda büyüyor. Bizim Karadeniz sahilinde büyüyen ardıçlar 15-20 metre yüksekliğinde boya gidiyor. Onun için Akdeniz’deki ardıç ağacının vermiş olduğu verimi vermiyor.
 

En iyi kemençe hangi ağaç türünden yapılıyor ?

- Her kemençeden ağaç oluyor ama, her kemençe ses vermiyor. Yerli ağaçlarda ardıç ve erik ağacını, ithal ağaçlarda ise gül ağacını kullanıyorum.

Neden gül ağacı ?

- Gül ağacını yapmak çok zor ama sesi güzel çıkıyor. İthal ağaçlarda bu kadar sesi alamıyorsun. Bu sesi sadece gül ağaçlarından alabiliyorsun. Profesyonel çalıştığımız için kemençecilerin çoğu da gül ağacını tercih ediyor. Gül ağacı, erik ve ardıçtan başka bir ağaçtan yapmıyoruz.

Peki en iyi kemençe beyaz ardıçtan yapılıyor diyebilir miyiz ?

- Yok hayır beyaz ardıç demeyelim. 10 tür ardıç ağacı var. Kahverengi, kırmızı, beyaz.. çeşit çeşit ardıç türü var. Her yörenin ardıç ağacı değişik değişik oluyor. Artvin’in kahverengi oluyor. Akdeniz’in beyaz oluyor. Giresun’un kırmızı oluyor.


KEMENÇE SEVGİ VE SAYGI İLE YAPILIR


Peki kemençe yapmak kaç gününüzü alıyor ? Kemençe yapmanın püf noktaları nedir ?

- Kemençeyi yapmak aşağı yukarı 10 günümüzü alıyor. Kemençe yapan bir usta sinirli olmayacak. Gayet sessiz ve sakin olacak. Kemençeyi yaparken ona sevgisini verecek. Sevgiyle ve saygıyla kemençe yapacak. Ben öyle çalışıyorum mesela bakın elimde 1 aydır tutkal izleri duruyor.
Eğer sevgisini ve saygısını kemençeye veremezse kemençeyi yapamaz.


Efendim genelde karşılaştığımız kemençe yapan ustalar kemençe çalamıyor. Peki siz kemençe çalabiliyor musunuz ?


Ben de çalamıyorum ( gülüyor :)

Aa siz de mi, peki neden ? Kemençeyi en iyi yapan en güzel şekilde çalabilir diye bir düşünce var.  Ne diyorsunuz bu duruma ?


Şimdi günümüzde kemençe çalmak için 1 aylık eğitimin ardından öğrenip çalabiliyorlar. Ben sadece kemençenin yapım aşamasında kalmak istiyorum. Sadece yapıcı olarak kalmak istiyorum. Çalmak istemiyorum.
 

Ee peki kemençeyi yaparken akort ayarını nasıl ayarlayabiliyorsunuz ?


Kemençe çalabilen bir arkadaşım var. Akort ayarı için o yardım ediyor sağolsun. Kemençe yapan günümüzde çok az kişi. Şimdi yapmak başka, çalmak başka. Onun için yapmakla çalmak arasında çok büyük bir fark var. Kemençenin neresinin kalın olduğunu, neresinin ince olduğunu ancak ben bilirim. Kemençe çalan biri bilemez. Bana itimat edecek ki ben sana bunu tavsiye edeceğim ondan sonra alacaksın.