SON DAKİKA
reklam
reklam

Sakarya Meydan Muharebesi -II-

Köşe Yazarı: Cengiz BAYSU   Eklenme Tarihi: 24 Ağustos 2019, Cumartesi - 10:18   Okunma Sayısı:

 

Çanakkale’ye ilgisi nedeniyle

Bu yetmiyormuş gibi Gelibolu’da muharebelere katılan ve Türkiye’yi ilgi sahasında tutmaya çalışan Avustralya basını, 15 Eylül itibariyle Sakarya Meydan Muharebesi’ni Türklerin kazandığını yazabilmişti.

Kimi yayın organları Türklerin bu başarısını Sovyetler, Afganistan, Tunus, Hindistan gibi ülkelerden gelen yardımlara bağlarken, kimi yayın organları ise çok iyi liderlik ve kahramanlık sayesinde uçakları dahi olmamasına rağmen güç koşullarda kazanılan savaşın büyük bir zafer olduğuna dikkat çekmişti.

Kalgoorlie Miner özellikle Mustafa Kemal’in liderlik yeteneği üzerinde durmuş, Çanakkale’de olduğu gibi, Sakarya’da da izlediği savaş stratejisi, hevesi ve azmi ile savaşın talihini değiştirdiğini ifade etmişti. 

 

Avustralya basınında Sakarya Savaşı

Sakarya Meydan Muharebesi, Avustralya basınında iki evrede ele alınmıştır. Birinci evre 23-31 Ağustos 1921 tarihileri arasını kapsamakta olup, bu dönem Yunan saldırısının başladığı dönemdir. Bu dönemde Yunanların en ufak galibiyetleri dahi abartılı olarak gazete haberlerinde sıklıkla yerini almış, hatta aynı gazetenin çeşitli sayfalarında Yunan başarıları defalarca işlenmiştir. Bu dönemde yanlı da olsa savaşın günü gününe, hatta saati saatine takip edildiği söylenebilir.

İkinci evre Yunanların başarı gösteremedikleri için Batı nezdinde prestij kaybına uğradıkları 1-13 Eylül 1921 tarihleri arasındaki dönemdir. Türk ordusu 6 Eylül’de Yunan saldırısını kırmış, 7 Eylül’de saldırı kararı alarak 10 Eylül’de başlattığı taarruzu 13 Eylül’de neticelendirmiştir.

 

Haberlerde gecikme

1 Eylül 1921’e kadar Avustralya basını Sakarya Meydan Muharebesi’ni günü gününe takip ederken, bu tarihten sonra bir hafta hatta bazen on gün gecikmeli haber şeklinde geçmişlerdir. Kendilerinin ifadesi ile bunun nedeni Yunanlıların iletişim kablolarını kesmek başta olmak üzere, yenilgilerini dünya kamuoyundan gizlemek için her türlü hileye başvurmuş olmalarıdır. Bu tarihe kadar hiç Mustafa Kemal önderliğindeki Türk milliyetçileri ya da Kemalistler olarak tanımladıkları Türk ordusu kaynaklarından bilgi almayan Avustralya basını, Yunanların bu davranışları nedeniyle kısmen de olsa Türk ordusundan gelen haberlere yer vermeye başlamıştır.

Türk ordusu savunmadan saldırıya geçince haber sıklığı ve sayısında ciddi miktarda azalma olmuştur. Bunda Yunanların yenilgilerini saklama çabası kadar, basının Yunan yenilgisinden duyduğu üzüntü de kanaatimizce etkili olmuştur. Metinde isimleri zikredilen gazetelerin 1 Haziran 1921-30 Kasım 1921 tarihlerine ait toplam 155 adet nüshası incelenmiştir. Yararlandığımız bu gazetelerin; İstanbul, Atina, Londra ve Paris olmak üzere dört kaynaktan haber aldığı tespit edilmiştir. İstanbul’dan alınan haberler nispeten daha objektiftir. Bu haberlerin büyük çoğunluğu savaşın gidişatı hakkında muhabirlerin edindiği bilgilerden oluşan, yorumsuz durum bildiren haberlerdir.

 

Atina haberleri

Buna karşın Atina’dan alınan haberler, tamamen Yunan propagandası içeriklidir. Bu arada Londra ve Paris kaynaklı haberlerde de, Yunan yanlısı haberlerin de etkisiyle büyük ölçüde Yunan propagandası yapıldığı görülmektedir.

Avustralya basını üzerinde özellikle Yunan ve İngiliz yanlı kaynaklarının etkisi büyük olmuştur. Bu durum aynı zamanda Avustralya basınında yoğun bir şekilde Yunanlar lehine propaganda yapılmasının önemli sebeplerinden biri olmuştur.

Bu bağlamda Yunanlar; “Anadolu’daki Hristiyan halkı Türk zulmünden kurtarmaya soyunan kahraman bir millet” olarak tanıtılmış, onların Anadolu’ya saldırıları kamuoyu vicdanında haklı çıkartılmak istenmiştir. Bu amaca yönelik olarak da, her fırsatta Türklerin yönetimi altında bulunan Hristiyanlara Türkler tarafından zulmedildiği yönünde haberler yapılmıştır.

Ayrıca Avustralya basınının savaşın başından sonuna kadar devamlı surette işlediği bir diğer konu ise, Türk askerinin cesareti, kahramanlığı, Mustafa Kemal Paşa’nın askeri dehası olmuştur. Sıklıkla Mustafa Kemal’in Sakarya Meydan Muharebesi esnasında izlediği strateji övülmüştür.

Basındaki bu düşünceler Çanakkale Muharebeleri’nin izlerini taşımaktadır. Her ne kadar karşıt saflarda yer alsalar da, Türk askerine büyük saygı besledikleri anlaşılmaktadır. Nitekim Türk ordusunun tüm yokluklara rağmen büyük bir zafer kazanmayı başardığının altı çizilmiştir.

Sakarya Meydan Muharebesi öncesi ve sırasında Türk ordusunun karşısında sadece İngilizlerin desteklediği Yunan kuvvetleri vardır. Ama bir şeyi göz ardı etmemek gerekir. Dış basının ait 155 yayın organı özellikle 23 Ağustos-1 Eylül 1921 arasında sadece Yunan kuvvetlerinin üstünlüğünü, Türklerin sürekli çekildiğini, Türk birliklerinin esir sayısının fazla olduğunu, Anadolu’dan toprak kaybettiklerini, çekilmeler sırasında yerli Ermeni ve Rumları katlettiklerini yazmışlardır.

Türk Genelkurmay Başkanlığı bu yıkıcı propagandalara kısmen karşı koyma faaliyetinde bulunabilmiştir.  Kendi birliklerinin tahkimatını güçlendiren Türk komuta heyeti, düşmana karşı uyguladığı oyalama taktikleri ve ikmal yollarında düzenlediği sabotajlarla düşmanı yıpratmıştır.

 

Sakarya Zaferi’nin askeri ve siyasi neticeleri

  • Askeri neticeleri
  • Başarı, milletin orduya olan güvenini arttırmış ve geleceği yeniden hazırlamak

imkânını sağlamıştır.

  • Önce Sakarya doğusu sonra da Afyon-Eskişehir hattına kadar olan vatan parçası

düşmandan temizlenmiştir.

  • Doğu Trakya’dan İstanbul’a yapılmak istenen Yunan baskısı durdurulmuştur.
  • Siyasi neticeler

Yunan ordusu Eskişehir-Kütahya Muharebelerini kazanınca İngiliz Başbakanı Loyd George, Yunanistan’ın artık Sevr Antlaşması ile yetinemeyeceğini söylemişti.

  • 20 Ekim 1921’de Fransızlarla Ankara İtilâfnamesi imza edilmiş ve Fransızlar,

Kilikya bölgesini boşaltmışlardı.

  • Misak-ı Milli ile ilan edilen sınırlar Rusya’dan sonra Fransızlar tarafından da kabul

edilmişti.

  • Kars ve Ankara Antlaşmaları ile Doğu ve Güney cephelerimiz emniyete alınmış ve

yalnız Batı cephesi kalmış olduğundan bütün kuvvetlerin Batı cephesinde toplanması imkânı doğmuştu.

  • Türk ordusunun Yunan ordusunu durdurup durduramayacağı hakkında Avrupa

devletlerinde oluşan tereddüt yerini Türkler lehine döndürmüştür.

 

Kaynaklar

1.Türk İstiklâl Harbi, Batı Cephesi, Sakarya Meydan Muharebesi ve Sonraki Harekât, II. Cilt,

   5. Ks, 2.Kitap

2. Falih Rıfkı Atay, Çankaya

3. Avustralya Basınında Sakarya Muharebesi, Uluslararası Sakarya Meydan Muharebesi ve Haymana Sempozyumu, 21-22 Eylül 2017, Prof. Dr. Esra SARIKOYUNCU DEĞERLİ

 

reklam

MOBİL UYGULAMAMIZ

HABER ARŞİVİ


Merhaba Sevgili Okurlarım. 


KÖŞE YAZARLARI

reklam
reklam