Geçtiğimiz günlerin tartışılan konularından birisi de Anayasa Mahkemesi Genel Kurul’nun internet ansiklopedisi olarak tüm dünyada hem destek, hem de tepki bularak gerek dünya kamuoyunda, gerekse ülke kamuoyunda çok bilinen bir sitenin yani Vikipedi'nin 2017’de alınan Türkiye'den erişimin engellenmesi konusunda verdiği kararın akabinde Ankara 1. Sulh Ceza Mahkemesi'nin erişim engelinin kaldırılması talimatı ile Vikipedi’nin Bilgi Teknolojileri Kurumu tarafından 15 Ocak 2020 tarihinde fiilen erişime açılması oldu. Alınan karardan en çok memnun olanlar tabi ki de; ödevlerini internet üzerinde yapan öğrenciler oldular. Nasıl memnun olmasınlar ki. Bir de; siteyi temsil eden vakfın avukatları olan (Vikipedi Vakfı) Can Yeğinsu ve Kariyer Hukuk Derneği’nin düzenlediği bir etkinlikte tanıştığım Gönenç Gürkaynak da kararın karşısında ilk günden bu yana kadar çok önemli bir mücadele sergilediler. Bunu da takdir etmemiz gerekiyor. Vikipedi, içerisindeki kimi bilgilerin doğruluğu- yanlışlığı üzerinden çok tartışılıyor. Bunu da ayrı bir yazımızda değerlendireceğiz. Peki bir internet sitesi nasıl erşime kapanıyor. Bu yazımızda konunu hukuki boyutta bilgilendirmesini yapacağız. Yazıyı hazırlama nedenim, okurlarımızdan özel olarak talep gelmesi. Bana yardımcı olan avukat arkadaşlarımıza çok teşekkür ediyorum.
************************************************************************
Bir kişinin videosunun, fotoğrafının ya da kendisi hedef alınarak hakkında yapılan olumsuz bir yorumun internet aracılığı ile yayımlanması durumunda kişilik hakları ve özel Hayatın Gizliği ihlali söz konusu olur. Bu tür hukuka aykırı içeriklerin barındırıldığı sitelerde öncelikle URL’YE engelleme yapılır. Bu işleme rağmen aykırılık giderilmez ise sitenin tamamına engelleme işlemi yapılabilir. Genellikle kişilerin onur, şeref ve haysiyetini zedeleyen, kişilik haklarına saldırı niteliği taşıyan, özel bilgileri ve görüntüleri ifşa eden, hakaret niteliği taşıyan, şirketlerin ekonomik itibarını zedeleyen, şirket sırlarını ifşa eden, müstehcenlik, çocukların cinsel istismarı ve suç niteliğini haiz içerikler internetten kaldırılmak istenmektedir. İnternet üzerinden akla gelebilecek ne kadar hukuka aykırı içerik varsa bu hukuka aykırı içeriklerin kaldırılması ve internet sitelerine erişimin engellenmesine dair temel esas ve ilkeler 5651 sayılı “İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun” ile düzenlenmiştir. Bir kimsenin kişilik haklarını ihlal edcek şekilde video, resim, haber, yorum vb. içeriklerin internet ortamında paylaşılması halinde, kişilik hakkı ihlal edilen kişi içeriğin kaldırılmasını veya erişimin engellenmesini isteyebilir (5651 sayılı Kanun m.9/1). Kişilik haklarının ihlali, hukuken bireye karşı işlenen bir “haksız fiil” olarak kabul edilmektedir. Kişilik haklarına yapılan her saldırı bir haksız fiildir, ancak her haksız fiil suç teşkil etmez. Suç teşkil etmese bile internet yayını üzerinden yapılan her türlü kişilik hakkı ihlali nedeniyle erişimin engellenmesi kararı verilebilir. Örneğin, bir kimsenin çevresine zararlı ve kötü bir insan olduğu, borçlarını ödemediği, yalan söylediği şeklinde internet üzerinden yapılan bir yorum, kişilik haklarının açık bir şekilde ihlali niteliğinde olup hak ihlaline uğrayan kişi ilgili yorumun kaldırılması ve erişimin engellenmesi talebinde bulunabilir. Kişilik hakları, özel hukukta kişinin doğumuyla birlikte kazandığı ve üzerine kişisel gelişimiyle birlikte her geçen gün yeni değerler kattığı kişiliğinin, maddi ve manevi bütünlüğünün, yeri geldiğinde isminin, mesleki kariyerinin, ailesinin ve hatta sosyal çevresinin üzerinde biriktirdiği, kısacası kendini gerçekleştirme yolunda elde ettiği tüm maddi ve manevi bütünlüğü üzerinde elde ettiği beşeri kazanımlarının ve zaman içinde değişen/genişleyen menfaatlerinin hukuk düzeni tarafından koruma altına alınan yönüdür 5651 sayılı Kanun’nun 8. ve 9. Maddelerinde bu hususla ilgili düzenleme yapılmıştır. Kanundaki düzenlemeye göre; *Kişilik haklarının ihlali nedeniyle içeriğin kaldırılması veya erişimin engellenmesi, *Suç işlenmesi nedeniyle erişimin engellenmesi, *Özel hayatın gizliliğinin ihlali nedeniyle içeriğin kaldırılması veya erişimin engllenmesi, *5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun ihlali nedeniyle içeriğin kaldırılması veya erişim hizmetinin durdurulması, *İnternette unutulma hakkının kullanılması nedeniyle içeriğin kaldırılması veya erişimin engellenmesi, *Kamu yararı ve düzeni nedeniyle erişimin engellenmesi.
***********************************************************************
İnternet ortamında yapılan yayınlar vasıtasıyla suç işlendiğine dair “yeterli şüphe” oluştuğunda erişimin engellenmesi kararı verilebilir. Erişimin engellenmesi kararı verilebilmesi için “yeterli şüphe” aranmasının nedeni, yeterli şüphe kavramının savcılık tarafından bir iddianameyle ceza davası açılmasının önşartı olmasıdır. Aşağıdaki suçların işlendiği konusunda yeterli şüphe sebepleri varsa erişimin engellenmesi kararı verilebilir (5651 sayılı Kanun m.8/1): *İntihara yönlendirme (madde 84), *Çocukların cinsel istismarı (madde 103, birinci fıkra), *Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma (madde 190), *Sağlık için tehlikeli madde temini (madde 194), *Müstehcenlik (madde 226), *Fuhuş (madde 227), *Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama (madde 228), *5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun’da yer alan suçlar. (Devamı yarın)
