İlk yazımızda 5651 Sayılı Kanun’nun 8. ve 9. Maddelerindeki düzenlemelerin açıklamasına yer vereceğimizi iletmiştik. Söz konusu yazının hazırlanma sürecinde katkı sunan avukat arkadaşlarımıza çok teşekkür ederim. Bu maddelerin açıklamaları şu şekildedir;
- Kişilik Hakları yönünden engellenme
Kişilik hakları saldırıya uğrayan kişi öncelikle içerik sağlayıcı veya yer sağlayıcıya başvurarak bu hukuka aykırı saldırının sonlandırılmasını da isteyebilir. Kişilik haklarının ihlali nedeniyle içeriğe erişimin engellenmesi kararını vermeye görevli mahkeme, Sulh Ceza Hakimliği’dir (5651 sayılı kanun m.9/1).
Kişilik haklarının ihlali nedeniyle içeriğin kaldırılması ve erişimin engellenmesi kararı vermeye yetkili Sulh Ceza Hakimlikleri;
1-)İnternet sitesinin Türkiye’de bilinen bir merkez adresi varsa, bu adresteki Sulh Ceza Hakimliği erişimin engellenmesi kararı vermeye yetkilidir.
2-)Mağdurun yerleşim yeri ve oturduğu yer Sulh Ceza Hakimliği de erişimin engellenmesi kararı vermeye yetkilidir (5271 sayılı CMK m.12/5).
Sulh ceza hakimliği, bu madde kapsamında vereceği erişimin engellenmesi kararlarını esas olarak, yalnızca kişilik hakkının ihlalinin gerçekleştiği yayın, kısım, bölüm ile ilgili olarak (URL, vb. şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle verir. Zorunlu olmadıkça internet sitesinde yapılan yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesine karar verilemez. Ancak, hâkim URL adresi belirtilerek içeriğe erişimin engellenmesi yöntemiyle ihlalin engellenemeyeceğine kanaat getirmesi hâlinde, gerekçesini de belirtmek kaydıyla, internet sitesindeki tüm yayına yönelik olarak erişimin engellenmesine de karar verebilir.
Sulh Ceza Hakimliği’nin verdiği erişimin engellenmesi kararları doğrudan Erişim Sağlayıcıları Birliği‘ne gönderilir. Kullanıcılarına internet ortamına kablolu veya kablosuz erişim imkanı sağlayan erişim sağlayıcılarının kurdukları Erişim Sağlayıcıları Birliği, aynı zamanda özel hukuk tüzel kişisi niteliğindedir. Bu birliğe üye olmayan internet servis sağlayıcıları faaliyette bulunamazlar. Birlik tarafından erişim sağlayıcıya gönderilen içeriğe erişimin engellenmesi kararının gereği derhâl, en geç 4 saat içinde erişim sağlayıcı tarafından yerine getirilir. Ayrıca erişim sağlayıcı, kendisi aracılığıyla erişilen bilgilerin içeriklerinin hukuka aykırı olup olmadıklarını ve sorumluluğu gerektirip gerektirmediğini kontrol etmekle yükümlü değildir. Ancak, erişim sağlayıcı, herhangi bir kullanıcısının yayınladığı hukuka aykırı içerikten, haberdar edilmesi halinde içeriğe erişimi engellemekle yükümlüdür.
Sulh Ceza Hakimliği, kişilik haklarının ihlali nedeniyle başvuruyu en geç 24 saat içinde duruşma yapmaksızın karara bağlar. Karara itiraz yolu açıktır. Sulh Ceza Hakimliği’nin verdiği erişimin engellenmesi kararına konu kişilik hakkının ihlaline ilişkin yayının kararda yer almayan başka internet adreslerinde de yayınlanması durumunda ilgili kişi tarafından Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne müracaat edilmesi hâlinde mevcut karar bu adresler için de uygulanır.
Kişilik hakları ihlal edilen mağdur içerik sağlayıcısına (haber veya yorumu yapan, video, fotoğraf vb. görselleri yükleyen kişi) buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebilir. Bu yöntem, sulh ceza hakimliğine başvurulmadan önce veya sonra kullanılabilir. İçerik veya yer sağlayıcı kişilik hakkı ihlaline neden olan içerikleri kaldırmadığı takdirde hukuki sorumlulukları bu duruma göre değerlendirilecektir.
2.Özel Hayatın Gizliliği Yönünden Engelleme
İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatının gizliliğinin ihlal edildiğini iddia eden kişiler, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu‘na (BTK) bizzat kendileri veya avukatları vasıtasıyla doğrudan başvurarak içeriğe erişimin engellenmesi tedbirinin uygulanmasını isteyebilir. Yapılan bu istekte; hakkın ihlaline neden olan yayının tam adresi (URL), hangi açılardan hakkın ihlal edildiğine ilişkin açıklama ve kimlik bilgilerini ispatlayacak bilgilere yer verilir. Bu bilgilerde eksiklik olması hâlinde talep işleme konulmaz (5651 sayılı Kanun m.9/A-2).
BTK başkanı, kendisine gelen bu talebi uygulanmak üzere derhâl Erişim Sağlayıcıları Birliği’ne bildirir, erişim sağlayıcılar bu tedbir talebini derhâl, en geç dört saat içinde yerine getirir. Özel hayatın gizliliğinin ihlaline bağlı olarak “gecikmesinde sakınca bulunan hâllerde” doğrudan BTK Başkanın emri üzerine erişimin engellenmesi BTK tarafından yapılır (5651 sayılı kanun m.9A/8).
Erişimin engellenmesi, özel hayatın gizliliğini ihlal eden yayın, kısım, bölüm, resim, video ile ilgili olarak (URL şeklinde) içeriğe erişimin engellenmesi yoluyla uygulanır.
Erişimin engellenmesini talep eden kişiler, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatın gizliliğinin ihlal edildiğinden bahisle erişimin engellenmesi talebini talepte bulunduğu saatten itibaren yirmi dört saat içinde sulh ceza hâkiminin kararına sunar. Hâkim, internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatın gizliliğinin ihlal edilip edilmediğini değerlendirerek vereceği kararını en geç kırk sekiz saat içinde açıklar ve doğrudan BTK’ya gönderir; aksi hâlde, erişimin engellenmesi tedbiri kendiliğinden kalkar. BTK Başkanı tarafından gecikmesinde sakınca bulunan hallerde doğrudan verilen erişimin engellenmesi kararı, yirmi dört saat içinde sulh ceza hâkiminin onayına sunulur. Hâkim, kararını kırk sekiz saat içinde açıklar.
