SON DAKİKA
reklam
reklam

Perslerin Postacılığa Olan Katkıları 1-

Köşe Yazarı: Sinan ERDOĞDU   Eklenme Tarihi: 4 Ağustos 2020, Salı - 09:30   Okunma Sayısı:

İnsanoğlu her günü bir şeyi öğrenerek, keşfederek yaşıyor. Kimi zaman bu keşifler, bizi şaşırtıcı noktalara taşıyor. Yakın tarihte öğrendiğim bir konu; bugünkü yazıyı tamamen bu konuya ayırmama sebep oldu. Yıllardır bildiğimiz bir türkü vardır hani “Bak postacı geliyor, selam veriyor, herkes postacıya bakıyor.” diye . Meğerse; en önemli iletişim araçlarından biri olarak görülen postacılığın da, altı bin yıla uzanan bir geçmişi varmış. BBC’de yayınlanan belgsesele dayanarak anlatacağım size. Yazımızı okuduktan sonra bakalım ne gibi tepkiler vereceksiniz.

***************************************************************************

Her ne kadar Mısır ve Çin gibi medeniyetlerin posta hizmetlerini ilk kullananlardan biri olduğu söylense de, günümüz Irak’ındaki Neo-Asur ve Neo-Babil İmparatorlukları, İran İmparatorluğu’nun kurulmasından önce posta teslim biçimlerini kullanıyorlardı. MÖ 6. yüzyılda, günümüz İran’ının Persleri, daha önce görülmemiş yüksekliklere ve daha sonra bazılarına posta sistemi fikrini aldı. Büyüleyici hız ve sarsılmaz bir çözümle muazzam, çeşitli imparatorluk boyunca aptalca mesafeleri kapsayan uzman atlıların çalıştığı geniş bir yol ağını kullandılar.

Ahameniş Persler Döneminde (yaklaşık MÖ 550-330) at sırtında bir kurye sistemini kullanarak, büyük Pers İmparatorluğu’nun bir ucundan diğerine mesajlar verebildi. Belgeseldeki bilgin isimlerin anlattıklarına göre, Batı İran’daki imparatorluğun idari başkenti Susa’dan, şu anda Türkiye’nin batısındaki Sardeis’e,( Manisa'nın Salihli ilçesine bağlı Sart kasabası yakınlarında bulunan ve Lidya devletine başkentlik yapmış antik kent) yedi ila dokuz gün içinde, Kraliyet Yolu’ndan sonra bir tür karayolu bağlayan bir yol var. Tarihlerde , yaklaşık 2.600km mesafenin yürüyerek üç ay süreceğini tahmin eden Yunan tarihçi Herodotus, Susa ve Sardeis’i Kraliyet Yolu’nun uç noktaları olarak işaret ederken, Farsça posta sisteminin çok daha hızlı olduğunun altını çizmek gerekir.

Büyük Darius’un hükümdarlığı altındaki zirvesinde, Pers İmparatorluğu Yunanistan’dan Hindistan’a kadar uzanıyordu. Brief, kitabında imparatorluğun tören başkenti Persepolis’ten gelen tabletlerin, Hindistan ve Mısır’a ve Hindistan’dan gelen mesajların nasıl gönderildiğini gösterdiğini, ayrıca tarihçi Ctesias’ın yazılarında da Yunan Efes kentinden bahsettiğine işaret etmekte. Buna bir Britanyalı, “Bütün emperyal bölge” diye yazarak tarihe not düşüyor.

Daha önce hiç bu kadar büyük ölçekte mesajlar verilmemişti. Eski İran posta sistemi, bir röle sistemi üzerinde çalışan atlar tarafından güçlendirildi ve yolculukları hızlı ve verimli hale getirdi. Peki başarı neredeydi? Bu soruya yanıt veriken, coğrafyada yetişmiş uzman atlıların katkısının büyük olduğunu izliyoruz belgeselde. Nitekim; Persler, çok sayıda halktan sadece biri olan eski İranlılar, binicilik söz konusu olduğunda iki katına çıkartılabiliyorlardı.

Posta sistemi bir yana, İranlılar, örneğin Atinalı Yunanlılar arasında süvari kullanımına ilham verdiler ve ayrıca polo oyununu tasarladılar. Yani polonun ortaya çıkışı bu şekilde oldu.

 

King’s College London’da eski tarihte öğretim görevlisi olan Dr.Lindsay Allen’a göre, Farsça posta sistemi, bu kadar geniş bir alanda standartlaştırılmış bir dilin yanı sıra mesaj teslimi ve format açısından tutarlılığı nedeniyle de etkileyiciydi. Eski Farsça Perslerin anadili olmasına rağmen, dilsel olarak ilgisiz Aramice imparatorluğun idari diliydi ve bu nedenle İngilizce ve Latin alfabesi harf çevirilerinin genellikle dünyadaki zarflarda ve parsellerde olduğu gibi, bugün mesajların oluşturulmasında da kullanılıyor.

Allen konuşmasına şöyle devam ediyor , “Uzun mesafeler için hazırlanmış hayvan derisi üzerindeki mürekkep üzerine katlanmış ve mühürlenmiş olarak bakıyoruz,” dedi. “Bu, ilk defa katlanmış ve mühürlenmiş, formatlanmış harfler kullanılıyordu. Ne yazık ki, Aramice’de hayatta kalan az sayıda parşömen mektubumuz var… [ancak] bunlar bile Mısır’a gönderilen mektuplarla Bactria’daki yerel bir vali tarafından gönderilen mektuplar arasında paylaşılan idari uygulama olduğunu gösteriyor. ”

Kraliyet Yolu, mesajların iletilmesinde inanılmaz derecede etkili ve etkili bir yol olsa da, özel kişiler tarafından değil, sadece idari amaçlar için kullanılıyor. En önemlisi de
İmparator tarafından imparatorluktaki tüm gelişmeleri takip etmek için de kullanılıyor.



reklam

MOBİL UYGULAMAMIZ

HABER ARŞİVİ


Merhaba Sevgili Okurlarım. 


KÖŞE YAZARLARI

reklam
reklam