Çağın hastalıkları arasında en ön sıralarda yer alan diyabet (şeker hastalığı), ölümcül birçok hastalığın oluşumunda birinci sırada rol oynayan ve dünyanın her yerinde çok yaygın olarak görülen bir hastalık türüdür. Hastalığın tam adı olan Diabetes Mellitus, Yunancada şekerli idrar anlamına gelir.
Diyabet, vücudunuzda pankreas adlı salgı bezinin yeterli miktarda insülin hormonu üretmemesi ya da ürettiği insulin hormonunun etkili bir şekilde kullanılamaması durumunda gelişen ve ömür boyu süren bir hastalıktır. Sonuç olarak kişi, yediği besinlerden kana geçen şekeri yani glukozu kullanamaz ve kan şekeri yükselir. Buna da hiperglisemi denir.
Yediğimiz besinlerin, özellikle karbonhidrat içeren besinlerin çoğu vücutta enerji için kullanılmak üzere glukoza dönüştürülür. Midenin arka yüzeyinde yerleşik bir organ olan pankreas, kaslarımızın ve diğer dokuların kandan glukozu alıp enerji olarak kullanmalarını sağlayan "insülin" adı verilen bir hormon üretir. Besinlerle kana geçen glukoz, insülin hormonu aracılığı ile hücrelere girer. Hücreler glukozu yakıt olarak kullanır. Eğer glukoz miktarı vücudun yakıt ihtiyacından fazla ise karaciğerde depolanır.
Diyabeti olmayan bir kişinin kan şekeri düzeyi açlık halinde 120 mg/dl, tokluk halinde 140 mg/dl’nin üstüne çıkmaz. Açlıkta veya toklukta ölçülen kan şekeri düzeyinin bu değerlerin üstünde olması diyabetin varlığını gösterir.
Bir kişinin diyabetli olup olmadığı Açlık Kan Şekeri ölçümü veya Oral Glikoz Tolerans Testi yapılarak saptanır. Açlık Kan Şekeri ölçümü 100-125 mg/dl olması gizli şeker (pre-diyabet) sinyalidir. Açlık Kan Şekeri ölçüm sonucunun 126 mg/dl veya daha fazla olması diyabetin varlığını gösterir.
Oral Glikoz Tolerans Testinde glikozdan zengin sıvı aldıktan 2 saat sonraki kan şekeri değeri önemlidir. İkinci saat kan şekeri ölçümü 140-199 mg/dl ise gizli şeker, 200 mg/dl veya daha yüksek ise diyabet tanısı konulur.
Birçok farklı çeşidi bulunan diyabet hastalığının en yaygın görülen ve genellikle 35-40 yaş üzeri bireylerde ortaya çıkan türü Tip 2 diyabettir. Bir diğer adı insülin direnci olan Tip 2 diyabette pankreasta insülin üretimi yeterli olduğu halde hücrelerde insülin hormonunu algılayıcı reseptörlerin çalışmaması nedeniyle bu hormona karşı duyarsızlık gelişir. Bu durumda kan şekeri insülin tarafından dokulara taşınamaz ve kan glukoz düzeyi normalin üzerine çıkar. Bu durum ağız kuruması, kilo kaybı, çok su içme ve çok yemek yeme şeklinde belirtiler ile kendini gösterir.
Diyabet hastalığının tedavisinde insülin tedavisi, diyet ile birlikte sağlıklı beslenme, egzersiz gibi seçenekler vardır. Bu bilgilendirici yazımı sizlere doğal diyabet tedavisi sağlayan besinleri sıralayarak ile noktalayacağım. İşte bu besinler;
- Keten tohumu: İçeriğindeki çözünmeyen lif ve fitokimyasal olan liganlar sayesinde vücuttaki iltihabı, kalp hastalığı riskini ve kan şekeri seviyesini azaltır, İnsülin duyarlılığını artırır. İnsan vücudu bütün haldeki keten tohumlarını ememez, bu nedenle öğütülmüş tohumları satın almak gerekir.
- Çilek: Antosiyaninler olarak bilinen ve kırmızı rengini veren antioksidanlardan yüksektir. Bazı çalışmalarda antosiyaninlerin bir yemekten sonra kolesterol ve insülin seviyelerini azalttığı gösterilmiştir. Ayrıca tip 2 diyabette kan şekeri ve kalp hastalığı risk faktörlerini iyileştirdiği saptanmıştır.
- Yoğurt: Sağlıklı kan şekeri seviyelerini teşvik eder, kalp hastalığı için risk faktörlerini azaltır ve kilo yönetimine yardımcı olabilir.
- Zerdeçal: Kalp ve böbrek hastalığına karşı korurken kan şekeri seviyelerini ve vücuttaki iltihabı azaltabilecek kurkumin adlı aktif bileşeni içerir.
- Chia Tohumu: Yüksek miktarda lif içerir, sindirilebilir karbonhidratları düşüktür ve kan basıncını ve inflamasyonu azaltır. Chia tohumlarındaki viskoz lif, besinlerin bağırsaklarınızdan geçme ve emilme oranını yavaşlatarak kan şekeri seviyenizi düşürür.
- Yağlı Deniz Ürünleri: Somon, sardalya, ringa, hamsi ve uskumru, kalp sağlığı için büyük yararları olan, iltihabı azaltan Omega-3 yağ asitleri DHA ve EPA'nın yüksek kaynaklarıdır. Bu yağlardan düzenli olarak yeterince almak, kalp hastalığı ve felç riski yüksek olan şeker hastaları için özellikle önemlidir. Balık, aynı zamanda tok hissetmenize yardımcı olan ve metabolizma hızınızı artıran mükemmel bir yüksek kaliteli protein kaynağıdır.
- Sarımsak: Şeker hastalığı olan kişilerde kan şekeri, iltihap, LDL kolesterol ve kan basıncını düşürmeye yardımcı olmaktadır.
- Tarçın: Birçok kontrollü çalışma tarçının kan şekeri seviyesini düşürebildiğini ve insülin duyarlılığını artırabildiğini göstermiştir. Çoğunlukla marketlerde satılan Çin tarçının kullanımı günde 1 çay kaşığı ile sınırlandırılmalıdır.Kumarin adlı bir madde içerdiğinden yüksek dozda alımı sağlık problemlerine neden olabilmektedir.
- Yumurta: Kalp hastalığı için risk faktörlerini iyileştirir, iyi bir kan şekeri kontrolünü destekler, göz sağlığını korur ve tok hissetmenizi sağlar.
- Brokoli: Diyabetik araştırmalar brokolinin insülin seviyelerini düşürmeye yardımcı olabileceğini ve hücreleri metabolizma sırasında üretilen zararlı serbest radikallerden koruyabileceğini göstermiştir.
- Yeşil sebzeler: Son derece besleyicidir ve kalorileri düşüktür. Ayrıca, kan şekeri seviyenizi yükselten, sindirilebilir karbonhidratları çok düşüktür. Ispanak, pazı, lahana ve diğer yeşil yapraklı sebzeler, C vitamini de dahil olmak üzere birçok vitamin ve mineral kaynağıdır. Lutein ve zeaksantin adlı antioksidan içerikleri ile, gözlerinizi yaygın diyabet komplikasyonlarından korur.
Bu besinler dışında ise şekeri dengelemek için düzenli egzersiz yapın, karbonhidrat alımınızı kontrol edin, lif alımınızı artırın, bol su için, porsiyon kontrolü yapın, düşük glisemik indekse sahip besinler seçin, stres yapmayın, kan şekeri seviyelerini takip edin, yeterli ve kaliteli uyku uyuyun, krom ve magnezyumdan zengin besinlerle beslenin ve diyet yapmanız gerekiyorsa yapın.
