SON DAKİKA
reklam
reklam

Para ile satın alınan paralar

Eklenme Tarihi: 29 Aralık 2020, Salı - 11:45   Okunma Sayısı: 160720
Dünya tarihi kadar eski olan kağıt ve madeni para kolleksiyonculuğu, her yıl artan değerlerinin yanı sıra, ait oldukları yıla ve döneme ait sanatsal ve kültürel motifleryle de ilgi çekiyor.

Kişiler arasında alışveriş aracı olarak kullanılan para, ülkelerin medeniyetlerini ve kültürlerini de yansıtan bir değerede sahipti. Kağıt ve madeni para kolleksiyonculuğu, dünyada ve ülkemizde hobinin çok ötesinde, büyük rakkamaların döndüğü bir sektör. Paranın, parayla satın alındığı farklı bir dünya olan kağıt ve madeni para kolleksiyonculuğu, aynı zamanda tarihin gelecek nesillere aktarılmasında önemli bir mikenk taşı. Dünyanın en değerli paraları olduğu gibi, dünyanın en ilginç paraları da büyük ilgi görüyor. 18.yüzyılda paranın karşılığı olarak altın gösterilirken, kağıt ve madeni para kolleksiyonculuğunda bunun örneklerini bulmak mümkün. Örneğin Osmanlı döneminde çıkarılan 50 bin liralık banknotların her birinin karşılığı 360 kilo altındı. Ayrıca dönemine ait bol sıfırlı paralar ülkelerinde tedavülden kaldırılmalarına rağmen, hala en çok aranan paralar arasında yer alıyor. Zimbabwe’nin 100 trilyon doları dünyanın; dağılmadan önceki Yugoslavya’nın 500 milyar dinarı da Avrupa’nın en bol sıfırlı banknotu olarak tarihe geçti. Osmanlı’nın 1839 yılında ünlü hattalarca tasarımı hazırlanan ilk kağıt banknotu tedavül edilmeyince, dünyanın en güzel parası unvanı Kosta Rika’nın oldu. Merkezi Londra’da bulunan uluslararası bir müzayede şirketi dünya tarihindeki en ilginç paraları seçerek Kağıt ve madeni para kolleksiyonculuğunun En'lerini oluşturdu.

 

En değerli para

 

Klasik paralar üzerinde liderlerin portreleri ile birlikte ülkenin sanatını, kültürünü yansıtan motiflere de yer veriyor. Ancak bu çerçevenin oldukça dışına çıkan ilginç örneklere de zaman zaman rastlamanın mümkün. En yüksek değerli para, Osmanlı döneminde 13 Eylül 1916 yılında çıkarılan 50 bin liralık banknotların her biri 360 kilo ağırlığındaki 50 bin altın değerindeydi. Bugünkü karşılığı 14 milyon 680 bin 800 dolar. Yani 42,5 milyon Türk Lirasıydı.

 

En bol sıfırlı para

 

Dünyadaki en bol sıfırlı para bir Afrika ülkesine ait. Zimbabne'nin 2. Kongo Savaşı'na girmesine sebep olan beyaz arazi sahiplerinin özel çiftliklere el koyması sonucu ülkede hiperenflasyon meydana gelmiş. Kasım 2008’de zirve yapan enflasyon yüzde 79.8 milyar olmuştur. Bu dönemde 100.000.000.000.000 nominalli banknotlar piyasaya sürüldü. Macaristan, 1946 yılında 100 Milyon Milyar yani 100.000.000.000.000.000 Pengo'luk banknotları piyasaya sürdü. Bu kadar büyük rakama sahip paranın değeri ise 60 kuruş, yani 1 TL dahi değildi. Yalnız bu paranın değeri rakamla değil de yazıyla hem de kısaltma olarak yazıldığından Avrupa’daki en bol sıfırlı para olarak Yugoslavya’da 1994 yılında piyasaya sürülen 500.000.000.000 Dinara kabul görmekte.

 

Bu portreler başka

 

Dünya ülkelerinin paraları genelde ülke liderlerinin portrelerine yer verir. Ancak bazen bu liderlerin yerlerini eşleri, hatta sevgililerinin bile aldığı oldu. Paraların üzerindeki ülkelerin liderlerinin portreleri geleneğini ilk yıkan ülke Meksika oldu. 1934 yılında Meksika’da basılan 5 Pezo’nun üzerindeki “Çingene Kadın” portresinin dönemin liderlerinden birinin sevgilisine aitti. Bir Afrika ülkesi olan Swaziland’da 1974 yılında basılan 1 Lilangeni’nin üzerinde ise Kral II Sobhuza’nın eşlerinin fotoğrafları yer almaktadır. Kral II Sobhuza’nın 70 eşi 210 çocuğu, binin üzerinde de torunu olduğu bilinmektedir.

Bir ülkenin liderinin sadece kendi ülkesinin parasının üzerinde olacağını savunanlar oldukça yanılırlar.

Tito’nun resmi Gine parasının üzerine basıldı. Her ülke parasında kendi liderinin fotoğrafını kullanırken, tarihte yabancı bir liderin portresi sadece Gine parasında kullanılmıştır. Gine Hükümeti’nin aldığı kararla, 1980 yılında piyasaya sürülen 500 Sylıs’ın üzerinde, yaptığı yardımlardan dolayı Yugoslavya Devlet Başkanı Tito’nun portresi kullanılmıştır.

 

Devrim paraları

 

Rejim değişikliğinde yaşanan sıkıntı banknotlara da yansıyor. Para basmak, gelişmiş bir teknoloji ve yüksek bir maliyeti beraberinde getirir. Var olan paranın üzerinde değişiklik yapmak ise hem daha basit hem de daha ekonomiktir. Bu yüzden de doğal olmayan rejim değişiklerinde kısa vadeli çözüm olarak zaman zaman bu yöntem uygulanmıştır. 1979’daki İran İslam devrimi sonrasında paralarda bulunan Şah portreleri sürşarj uygulanarak özel bir damgayla kapatılmış ve bu paralar 1981 yılında yenileri basılana kadar kullanılmıştır. 1997 yılında ise Afrika ülkesi olan Zaire’de diktatör Joseph Mobutu'nun rejiminı yıkan yönetim, yeterince para bulunmadığından eski rejimin 20 bin Zaire'lik banknotlarını Mobutu’nun resmindeki kafa kısmını keserek kullanmaya devam etme kararı almış.

 

En güzel banknot

 

Dünyanın en güzel banknotu Kosta Rika parasına aittir. Dünyadaki tüm para koleksiyoncularının ortak görüşüyle en güzel banknot olarak Kosta Rika parası seçilmiştir. Kosta Rika’nın 1989 yılında piyasaya sürdüğü 5 Colones’ı adeta çerçeveletilip asılacak güzelliktedir. Ancak kolleksiyonerler

1839 yılında tasarlanan ancak basılmayan ilk Türk banknotunun aslında en güzel para olduğu görüşünde birleşiyor. Kolleksiyonerler, o dönemin matbaa teknolojisinin yetersiz oluşu nedeniyle Osmanlı parasının basılamamasından dolayı en güzel banknot unvanını Kosta Rika parasının aldığı görüşünde birleşir. 1. Dünya Savaşı'ndan sonra büyük bir finansal krizin içine giren Almanya’da acil durum parası olarak resmi olmayan paralar basıldı. Bunlardan biri de ahşap üzerine baskılar yapılarak kullanılan paralardı.

 

 

En pahallı 10 kağıt para

 

Dünyada kağıt para koleksiyonu, hobi haline geldikten sonra, insanların paralara bakışı da değişmeye başladı. İlk olarak; paranın üstündeki desenler ve seri numaralarındaki sayılar paranın değerini arttırır. Seri numarası 00.000.001 olan bir kağıt para, 15.000 dolar kadar değerli olabilir. Daha sonra, basılan ilk 100 baskı özellikle değerlidir. Gravür ve Baskı Bürosu’na göre bu paralara farklı muamele yapılır. Bazı bankalar ise çalışanlarına bu paraları kendi paraları ile değiştirmesine izin verir.

2012’de Amerika’da Pawn Star’ın bölümünde görünen bu paranın değeri 7.000 dolara yükseldi. Şu anda dünyada sadece 150 tane mevcuttur. 1918 basımı kağıt paralar, koleksiyoncuların gözdesidir ve çoğu müzelerde bulunur. Bu tarihe ait kağıt paralar, özellikle değerlidir ve 8.000 dolar civarında satılır. Eğer özel seri numarasına sahipse, 10.000 dolara kadar çıkabilir.

 

Yeni Zelanda parası

 

1929 yılında Yeni Zelanda Bankası tarafından basılan 100 pound, 2013 yılının Kasım ayında, 11.500 dolara satıldı. Bu para mükemmele yakın bir durumdaydı. Yeni Zelanda’da yerel ilk banknotlar, 1967 yılına kadar basılmadı ve paralar, 1930 yılında açılan Yeni Zelanda Bankası ile Avrupa’dan sevk ediliyordu. 11.500 dolara satılan 100 pound ise basılan ilk Yeni Zelanda parasıdır. Üzerinde Kral Maori Tawhiao’nun portresi bulunmaktadır ve üretim tarihi, iptali, açıklamaları el yazısı ile yazılmıştır.

2013 yılının 14 Nisan ayında nadir bulunan 400 kağıt para ihaleye çıkarıldı ve Ming Hanedanlığı kağıt parası 60.000 dolara satıldı. 1368 – 1398 yılları arasında üretilen Ming Hanedanlığı kağıt parası, hanedanlığın ilk imparatoruna kadar uzanır. Banknot, tarihsel öneminin yanı sıra koleksiyoncular için de son derece değerlidir. Bu paradan sadece iki tane vardır. Diğeri ise müzede koruma altına alınmıştır.

 

Saece 9 tane var

 

Toplamda 9 tane olan 1 milyon pounddan bir tanesi, 2011’de Londra’da özel bir ihalede satıldı. Kağıt para, İngiliz ekonomisine yardım için savaş sonrası Marshall Planı kapsamında 30 Ağustos 1948 basılmıştır. Bu banknot, Amerika Birleşik Devletleri tarafından verilen 300 milyon dolarlık kredinin bir bölümünü oluşturmaktadır. Ama bu işlem yasal bir işlem olarak görülmemiştir. Bu işlemden sonra bu banknotların birçoğu yakılmıştır ve yalnızca 2 milyon pound günümüze kadar gelmiştir.

Satılan bu banknotun üzerinde İngiltere Merkez Bankası’nın damgası bulunmaktadır ve borçlanma amacıyla hazineye verilmiştir. Bu kağıt para, 1954 yapımı ve başrolünü Gregory Peck’in oynadığı “The Million Pound Note” filmine de konu olmuştur.

 

Altın sertifikalı

 

1928 basımı 50 dolarlık altın sertifika için 120.000 dolar değer biçildi ve Nisan ayında Miras Müzayede’sinde satıldı. Altın sertifikaları, altın yatırımı için iyi bir yoldur ve sahip olunan altın bir miktarını temsil eder. Bu banknotlar, kağıt para biriminin ilk hallerini oluşturmaktadır ve Roosevelt hükümeti tarafından 1933’de yeniden piyasaya getirilmiştir. Bugün sadece bir düzine kadar 50 dolarlık altın sertifikası muhafaza edilmiştir. Avustralya’nın ilk resmi kağıt parası, 1817’de basılmıştır. 10 şilin değerindeki bu banknotlar, Yeni Güney Galler Bankası’nın bastığı ilk paralardır. Bankanın koleksiyonunda bir kopyası da bulunmaktadır. Bu paralardan bir tanesi, 2005 yılına kadar muhafaza edilebildi ve o yıl bir İskoçyalının koleksiyonuna dahil oldu. Sydney’de yapılan bir açık artırmada tam 226.000 dolara satıldı.

 

Eşine az rastlanan paralar

 

Nadir bulunan bir kağıt para olarak 1000 pound, bir kamu ihalesinde satılarak, bugüne kadar en pahalıya satılan Avustralya banknotu olarak rekor kırdı. Rare Coin Company isimli şirket bu parayı satın aldı. Ama şirketin sıkı sigorta ve güvenlik düzenlemeleri çerçevesinde özel bir koleksiyoncuya tekrar satıldı. Birçok olaya konu olan bu para en sonunda 1.2 milyon dolara son sahibini buldu.

1882 basımı, 500 dolarlık altın sertifika, kusursuz şekilde bulundu ve orijinal değerinin çok üzerine satıldı. Paranın 5.7 milyon dolar edeceği düşünülüyordu; fakat 2.4 milyon dolara satıldı. Bu para Amerika’nın basılan ilk kağıt paraları arasındadır. Yıllar sonra bu parayı, bu kadar harika bir şekilde bulmak, gerçekten büyük bir şans olarak görüldü.

 

Kırmızı mühürlü

 

1891 yılında basılan kırmızı mühürlü 1.000 dolar, 2013 yılının Nisan ayında Schaumburg’ta açık artırmada 2.5 milyon dolara satıldı. 1891 basımı kırmızı mühürlü 1.000 dolar, Coinweek’e göre Amerika’da şu ana kadar satılan en pahalı paralar arasındadır. Kırmızı mühürlü olarak bugün hala varlığını koruyan iki paradan birisidir ve üzerinde ABD Generali George Meade’nin portresi bulunmaktadır. 2006 yılında satılan, 1890 basımı karpuz desenli bu kağıt para, gelmiş geçmiş en pahalı kağıt paralar arasında tarihe geçmiştir. Orlando’da yapılan biz müzayedede, 3.2 milyon dolara satılarak dünyanın en imrenilen para birimi unvanını aldı. Dünyada sadece iki tane olduğu düşünülen bu paranın bir diğeri de, San Francisco Federal Rezerv Bankası’nda muhafaza edilmektedir. Bu paranın mührü ve rakamları karpuza benzer bir şekilde basılmıştır ve bu nedenle büyük karpuz lakabını almıştır.

 

Kaynak: ÖZEL HABER
Editör: MURAT İLTER

reklam alanı

YORUMUNUZU BIRAKABİLİRSİNİZ

YASAL UYARI! Suç teşkil edecek, yasadışı, tehditkar, rahatsız edici, hakaret ve küfür içeren, aşağılayıcı, küçük düşürücü, kaba, pornografik, ahlaka aykırı, kişilik haklarına zarar verici ya da benzeri niteliklerde içeriklerden doğan her türlü mali, hukuki, cezai, idari sorumluluk içeriği gönderen kişiye aittir.

MOBİL UYGULAMAMIZ

HABER ARŞİVİ


Merhaba Sevgili Okurlarım. 


KÖŞE YAZARLARI

reklam
reklam