Karabasan, aslında "uyku felci" olarak nitelendirilen bilimsel bir olaydır. Uyandıktan sonra veya uyumadan hemen önce bedenin geçici olarak hareket edememesi durumudur. Hızlı Göz Hareketleri (REM) evresinde bilinç olarak uyanmışken bedensel olarak felç durumunun devam etmesi hali olan bu durum, yaşamın pek çok evresinde görülebiliyor.
REM uykusu esnasında, beyin ile vücut arasındaki iletişim bloke edilir. Solunum ve göz kasları dışında tüm kaslarımız devre dışıdır. Yani bir nevi anlık fizyolojik felç geçiririz. Vücudumuzun bunu yapmasının sebebi ise aslında çok mantıklıdır. Rüyamızda ne yapıyorsak, yatakta da onu yapmamamız için bedenimiz bu koruma kalkanını geliştirir. Karabasanın olma nedeni; uykudan uyanmamıza rağmen REM uykusundaki fizyolojik felç halinin, uyanır uyanmaz çözülmemesinden kaynaklıdır.
Peki neden karabasan veya kabus görüyoruz? Uyku ve rüyada beynin işlevlerinin arttığı, daha hızlı çalıştığı görülür. Neden-sonuç ilişkisi rüyalarda bazen korunabildiği halde genellikle algısal değişimlerle bozulur. REM evresi, uykunun evrelerinden biri olup uykunun sonuna doğru süresi uzayan bir dönemdir. Hızlı göz hareketleriyle belirlenen bu dönem rüyalarında en yoğun dönemidir. REM uykusu engellendiğinde insanlarda halüsinasyonlar ve düşünce hataları ortaya çıkar.
Uyku felci genellikle birkaç saniye veya birkaç dakika aralığında sürer. Fakat bazı aşırı durumlarda saatlerce sürdüğü de literatür kayıtlarında bulunuyor. Genellikle hayatı boyunca birkaç kez uyku felci yaşamak, normal bir durumdur ve bu durum, "izole uyku felci" olarak adlandırılır. Fakat bazı kişilerde bu durum sıklıkla tekrar etmesi nedeniyle "tekrar eden uyku felci" olarak adlandırılır. İlk durumda sağlık sorunu aranmaz iken tekrar eden uyku felci durumu için çeşitli sağlık sorunlarından kaynaklanabilmesi nedeniyle nörobiyologların tetkik etmesi önemlidir. Karabasanı oluşturabilecek sebepler;
• Stres, yorgunluk hali
• Uykunun kaliteli alınamaması,
• Sırt üstü yatmak,
• Yaşam tarzında ani değişiklikler,
• Karabasan olmadan önce görülen canlı rüya,
• Yapay uyku yardımcıları ve antihistaminler,
• Nörolojik rahatsızlıklar,
• Psikolojik rahatsızlıklar,
• Narkolepsi, bacak krampları, uyku bozukluğu
• Alkol kullanımı
Olarak sayılabilir.
Araştırmalara göre karabasan en çok 4-12 yaş arası çocuklarda ve 20`li yaşlardaki yaşındaki kızlarda görülüyor. Karabasanı yaşayanlar bilirler ki gerçekten başlıkta belirttiğim gibi “ en güzel uykuların katili”dir. Fakat karabasan durumunu yaşadığımızda da panik yapmamak gerekiyor. Çocukluktan beri karabasan içerikli hikayeler ile yeterince korkutulduk. Yaşanılan durumun farkında olmak ve yineliyorum ki bu durumda kalındığında panik yapmamak en iyi seçenek olacaktır.
