Bu hafta her yerde internette, alışveriş merkezlerinde, dükkanlarda ve hatta dillerde hep “Black Friday” yani Türkçesi ile “Kara Cuma” vardı. Ülkemizde “Efsane Cuma”, “Süper Cuma”, “Beklenen Cuma” ve “Güldüren Cuma” gibi farklı isimlerle anılan bu indirim çılgınlığının heyecanı her yeri sarmış durumda. TV`de, internette ve dışarıda nereye kafamı çevirsem bir indirim kampanyası görür oldum. Aslen Amerika Birleşik Devletleri`nde ortaya çıkan bu indirim çılgınlığının detaylarını sizlerle paylaşmak isterim.
Bu tabirin ilk kez ABD`nin Philadelphia kentinde kullanıldığı tahmin ediliyor. Kasım 1951'de Factory Management and Maintenance (Fabrika Yönetimi ve Bakımı) adlı dergi “Black Friday” ifadesinin ilk kullanıldığı yer olarak söyleniyor. O gün işçilerin hasta olduğunu söyleyip işe gelmemesi nedeniyle böyle bir isim takılmış. Aynı yıllarda Philedelphia polisi de kent merkezindeki aşırı kalabalıktan ötürü o güne bu adı vermiş.
Black Friday, Amerika Birleşik Devletleri’nde Şükran günü olan Kasım’ın dördüncü perşembesini takip eden cuma gününü ifade ediyor ve 1952’den bu yana Noel alışveriş sezonunun ilk günü kabul edilerek indirimler başlıyor. ABD`nin devamında ise Kanada, İngiltere ve artık tüm dünya bu günü kutlamaya, yani indirim kampanyası düzenlemeye başlıyor. Mağazalar çok erken saatte açılıyor ve geç kapanıyor ve beklenmedik derecede indirimli satış yapıyorlar. Hatta bazen maliyetine bile satışlar görülebiliyor. Black Friday günü resmi bir tatil sayılmıyor.
Dükkanların o gün daha hava aydınlanmadan çok erken açılması ve kararmadan kapanmaması, bunun yanı sıra alışveriş caddelerinde yaşanan yoğun araç ve insan trafiğinin neden olduğu günlük hayatı etkileyen olumsuzluklar bugüne ‘Kara Cuma’ denmesine sebep oluyor.
Özellikle ABD`de insanların bu çılgın indirimler için bir gece önceden sıralara girmesi ile birlikte, diğer indirim bekleyenlerin de mağazalara ilk girmek ve alışveriş yapmak için ısrarı ve isteği arttı. Bununla birlikte kavgalar, hırsızlık ve gasp gibi suç oranlarında da artış görüldü. 2006’dan bu yana sadece ABD’de Black Friday’e bağlı olarak 10 ölüm ve 111 yaralanma vakası rapor edilmiş.
Küresel olarak milyarlarca dolarlık ticaret hacmi sağlayan Black Friday, ismi nedeniyle ülkemizde tartışmalara neden olmuş, bazı kesimler bunun dini inançlara yapılan bir saygısızlık olduğunu ileri sürmüştü. “Bizim kutsal günümüze hakarettir bu” söylemiyle birlikte, geçtiğimiz yıllarda bir muhafazakar giyim firması ise Black Friday'e karşı aynı günü White Friday (Ak Cuma) ilan ederek indirim uygulamıştı.
Bizim için önemli olan kısım ise birçok ürüne indirimli olarak sahip olabilme şansı bulabilmek oluyor. Yoksa Şükran günüymüş, sonrasıymış, öncesiymiş beni çok ilgilendirmiyor. ABD`deki gibi bir çılgınlık boyutunda olmasa da, ya da indirimler neredeyse “maliyetine satış” boyutunda olmasa da, ticareti canlandırmak için belirlenmiş ve uygulanmaya koyulmuş bu gün hepimize bir şeylere daha ucuza sahip olabilme şansı verdiği için ülkece ilgimizi çekiyor.
