Geçen hafta emekli subayların hem dağa tırmanış ve hem de kayak yaptıklarını yazmış, resimleriyle birlikte okurlarımıza sunmuştuk. Sporun bu türlerini yıllarca yapmış ve bu kültürü özümsemiş olmaları beraberlerinde götürdükleri ve yetiştirdikleri kişilere güven vermektedir.
Hava koşullarının (Rüzgâr, nem, yağış, ısı durumu) her coğrafyada farklılık gösterdiği malumdur. İnsanoğlu mevsimlerin bu özelliklerinden istifade etmek ister. Kış mevsimi yoksul ailelere ağır ısınma masrafları getirmekle beraber bazı özellikleriyle spor, eğlence ve turizm sektörlerine de katkı sunar.
Bu yazıyı belki ikinci kez okuyacaksınız, ama çok önemli olduğu için bir kez daha yayımlamak ihtiyacını hissettim.
Gençlerimiz ve tesisler
Kayak tutkunlarının bir bölümü, kış mevsiminde Uludağ, Bolu, Erciyes, Palandöken ve Ağrı Dağı gibi yerlere giderek kayak yapmayı tercih ederken, bir bölümü de dağa tırmanış ve doğa yürüyüşleri yapmayı yeğlemektedir.
Aktivistler, kaymanın tadını çıkarırken molalarda soğuk bira, kola, limonata içmek istiyorlar. Daha büyük molaları ise mangal başında ya da yaktıkları ateşin karşısında geçirmeyi ve geceleri eğlence hayatının müdavimi olmayı tercih edebiliyorlar. Hatta bunlardan “çadırda yatmak ve hayatı idame ettirmek” gözü pekliğini göstermek isteyenler bile çıkabiliyor.
İşte bu noktadan itibaren bazı şeyler planlandığı gibi gitmeyebilir. Basında izlediğimiz şekliyle çeşitli sorunlar ortaya çıkabilir. Genellikle batı bölgelerimizdeki dağlarda çığ olayları yaşanmamaktadır. Doğu Anadolu’daki sarp dağların hiç şakaya gelmeyeceğini söylemek mübalâğa olmaz. Bu nedenle yüksek rakımlı yerlerde kamp kurmak ve kayak yapmak özel donanım ve eğitim gerektirir.
Özel alet ve donanımlar
Pusula, harita, GPS* gibi yön belirleyicilerle manometre, termometre gibi basınç ve ısı değerlerini ölçen yardımcı aletler, gruptan bunları kullanmasını bilen iki ya da üç kişiye dağıtılmış olmalıdır.
Dağa çıkmadan önce gerekli olan tüm elektronik vasıtaların şarj aletlerini almak, el ve gemici fenerlerinin mıknatıslı olmasını tercih etmek önlem manzumesinin vazgeçilmezleri arasında sayılabilir.
Işıldak, renkli sis kutusu, rüzgâr gülü ve hatta 4-5 m.lik naylon gibi malzemeler bu pakete dahil edilebilir. Dağcılar, çıkış öncesinde kol saatlerinin ve her türlü elektronik cihazın pillerini yenilemeli, gece aydınlık “The Moon’s Phase” durumuna internetten bakmalıdır.
Arazi keşfi ve inceleme
Basit bir ön keşif yapmadan ve yerlilere sormadan seçilen çadır yerlerinin, sel baskını, çığ ve yıldırım düşmesinden zarar görebileceği uzak ihtimal olarak kabul edilmemelidir. Usulüne uygun kurulmayan bir çadırın rüzgârla yıkılıp savrulması her zaman için olasıdır.
Pusula, yön ve koordinat bilgilerine sahip olunmadan veya gruba bu işleri bilen biri alınmadan dağa tırmanılması ve kayak yapılması kaybolmaya ya da yaralanmaya yol açacak nedenler arasında gösterilebilir.
Özellikle üniversiteye giden gençlerimizin rağbet ettiği kış sporları, zevkli olmasına karşın bu gibi riskleri de içinde barındırır. Genç olmanın verdiği cesaret ve dayanıklılığa rağmen tecrübelerindeki yetersizlik, öğrencilerimizin bazı hallerde ayrıntıyı düşünememelerine veya olacakları sezememelerine yol açabiliyor.
Emniyete yönelik araştırma ve çalışmalar
Bu örnekleri çoğaltmak gerekirse, cep telefonlarından bulunulan yerin koordinatlarını çıkarma ve ilgili emniyet makamlarına bildirme, haritadan koordinat alma, iç çevrimle grubun telsiz irtibatını kurma gibi basit faaliyetler her bölge için yapılmalıdır.
Bulunulan yer hakkında en yakın aile fertlerine her gün kısa mesaj gönderilmesi, hem onları sevindirir hem de emniyet faktörünü azami düzeye çıkarır. Bölgede esen rüzgârın yönünü, değişkenlik gösterdiği gün ve saatleri de göz ardı etmemek gerekir.
Çadır kurularak kalınması düşünülen yerlerde arazinin eğimi ve zemini, heyelâna ve çığ düşmesine (diğer mevsimlerde sel baskını ve taşkınlar) maruz kalınmaması bakımından çok önemlidir. Kokurdan, yığma toprak, çukur ve uçurumlu yerler, sakınca teşkil eder.
Sağlıkla ilgili konular
Tansiyon, alerji, astım, denge sorunu yaratacak kulak rahatsızlığı ve nezleli olanların yüksek rakımdan sakınmaları gerekir. Ayrıca dağcıların yılan ve akrep ısırmalarına karşı müdahale yöntemlerini bilmeleri, vahşi hayvan geçiş bölgelerini önceden sorarak öğrenmeleri de üst sıralarda sayılabilecekler önlemler arasındadır.
Doğa sporları insana büyük haz vermesine rağmen bazı dikkatsiz kişiler, doğaya karşı duyarlılık göstermemektedir. Karlı arazide yenilen içilen şeylerin umursamazca etrafa atılması özellikle geceleri vahşi hayvan sürülerine davetiye çıkarabilmekte, sıcak iklim arazisinde sağa sola atılan kırık şişe parçaları yangına yol açabilmektedir.
Sonuç
Aslında kitaplar yazılacak böylesi bir konuda sizlere pratik ilk bilgileri sunmaya çalıştım. Son olarak rehber eşliğinde gitmeniz ve liderin uyarılarına kulak vermeniz size ve ailenize huzur bahşedecek, ülkemize de üzüntüsüz günler yaşatacaktır.
Sporun her türünün yaşa, tecrübeye, sağlık koşullarının uygunluğuna göre yapılması, hem beden gelişmesine katkı, hem de sosyal hayata eğlence katacaktır.
*GPS: Global Positioning System (Küresel Konumlama Sistemi)
