Rusya da 20 Temmuz’da yaptığı açıklamada, tahıl girişimin sona ermesinden sonra Ukrayna’ya doğru seyreden her gemiyi askeri kargo taşıyan araç olarak nitelendireceğini kaydetmişti. Rusya bu konuda haklı mıydı? Bununla beraber tahıl koridorunun geleceğine ilişkin anahtar, başta ABD ve İngiltere olmak üzere Batılı ülkelerdeydi.
Rusya’nın talepleri
**SWIFT’e dönüş için ABD’nin,
**Gemilerin sigorta işlemleri için de İngiltere’nin ağırlıklı söz sahibi olması ve bu ülkelerin Rusya’ya karşı en sert tavrı almış olmaları, tahıl koridorunun geleceği açısından olumsuz düşüncelerin güçlenmesine neden oluyor. Putin’in açıklamaları Batı’ya sitem şeklindeydi.
“Rus tarafına vaat edilenlerin hiçbiri yerine getirilmedi. Anlaşmanın uzatılmasını istediler biz uzattık. İki kez bunu yaptık, ama bize verilen vaatler yerine getirilmedi. Üçüncü kez de rica ettiler, biz yine uzattık. Batılı partnerlerimiz bizi kandırdı. Birkaç gün içinde sözler yerine getirilsin, biz bu tahıl koridorunun devam etmesi için kendi çabalarımızı sarf ederiz. Biz bu anlaşmaya karşı değiliz. Önümüzdeki günlerde eğer bütün vaatler yerine getirilecekse biz bu girişime döneceğiz. Buna bir şey ilave etmeye gerek yok”
Tahıl koridorları hangi amaçla kullanılıyor?
Putin, tahıl koridorlarının Ukrayna tarafından askeri amaçlarla kullanıldığına dikkat çekiyor ve,
"Rusya, en başında tahıl anlaşmasına katılmayı kabul etti, zira Rusya'ya yönelik birkaç yükümlülüğün yerine getirileceği vaat edildi. Ancak bunlar yerine getirilmedi. İnsani koridorlar askeri amaçlar için kullanılmamalıydı ancak diğer tarafça bu şekilde kullanıldı" diyordu.
Putin, Rusya'nın tahıl koridoruna katılma isteği olduğunu ancak bunun için Batı'nın verdiği sözleri tutması gerektiğini vurguluyor ve Türkiye’nin tahılla ilgili tüm ihtiyaçlarını karşılamaya hazır olduklarının da altını çiziyordu.
Rusya lideri Putin, "Türkiye ve belki de Katar'la 1 milyon ton tahılın sevkiyatı konusunda yürüttüğümüz ortak çalışmayı Karadeniz tahıl anlaşmasının alternatifi olarak görmüyoruz. Orada kendi çıkarları bulunan Ukrayna da var, tüm bunları çok iyi anlıyoruz, kendimize not ediyoruz. Dolayısıyla bu mevcut anlaşmanın ikamesi değil, aksine bizim tarafımızdan sunulan büyük bir katkı. Bu, Afrika ülkelerinin gıda sorunlarının çözümüne bizim tarafımızdan yapılacak çok büyük bir katkı. Bu tamamen aşikâr" ifadelerini kullanıyordu.
Patinaj değil çöküş
Ukrayna’nın haziran başında başladığı karşı saldırıyı değerlendiren Putin, bunun Kiev için bir patinaj değil, çöküş olduğunu vurgulamış ve, "Bundan sonra neler olacağına bakacağız, umarım böyle devam eder" diye eklemiştir.
Putin, Rusya’dan Türkiye’ye uzanan doğalgaz boru hatları TürkAkım ve Mavi Akım’ın Ukrayna limanlarından gönderilen İHA’ların saldırı girişimlerine maruz kaldığını söylemiş ve, "Rusya'dan Türkiye'ye gaz sevk edilen TürkAkım ve Mavi Akım'a saldırı girişimleri düzenleniyor. Gemilerimiz, bu hatları, bu sistemleri koruyor ancak onlara sürekli olarak saldırı düzenleniyor. Bunlar, Ukrayna'nın Karadeniz'deki limanlarından gönderilen İHA'lar yardımıyla da gerçekleştiriliyor" vurgusunu yapmıştır.
Problemin Türkiye’siz çözülemeyeceği kesin. Gerek ABD ve gerekse BM’nin Türkiye’yi takdir eden sözlerinden de Türkiye’nin önemi anlaşılıyor. Bu konunun hem G20 Zirvesi’nde hem de BM Genel Kurulu’nda Erdoğan’ın önemli başlıklarından biri olacağı kaydediliyor. Erdoğan, basına yaptığı açıklamada, Guterres ile New York’ta görüşeceğini de açıklamıştır.
Alternatif tahıl koridorları üzerinde durulmuş, hatta Ukrayna’dan kalkan gemi Romanya ve Bulgaristan karasularının dışına çıkmaksızın İstanbul Boğazı’na ulaşmıştı. Bu Rusya’nın dışlanması anlamına gelmekteydi. Rusya bunu hazmedemez, belki bu iki ülkenin karasularında gemilere saldırmaz, ama Ukrayna’daki tahıl silolarına ve limanlardaki antrepolara hava saldırıları düzenleyebilirdi.
Tuna Nehri’ni kullanarak Boğaz’a ulaşmak da yine risk faktörü taşımaktadır. Bazı zorlamaların Rusya ile Türkiye’yi karşı karşıya getirmesi mümkündür. Türkiye’yi pohpohlayarak anlaşmazlığın çözülmesine itmek yerine Batı’nın da elini taşın altına koymasıyla mümkün olacağı kesin gözüküyor.
