Reel kesim güven endeksi ekonomide temel kavramlardan biridir. Özellikle finans ve ekonomi alanında kullanılır. Endeks reel sektör temsilcilerinin ülkedeki ekonomik ortam hakkındaki düşüncelerini ortaya çıkarmak amacıyla İktisadi Yönelim Anketi dahilinde sorular sorularak bunlara verilen cevaplar bir arada değerlendirilerek özetlenir ve çıkan sonuç reel kesim güven endeksidir.
Ülkede üretici ve tüketicilerin ülke ekonomisi hakkında kendilerince değerlendirmeleri, gözlemleri, izlemleri ve ileriye dönük ekonomik beklentileri özetlenerek dizin oluşturulur. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, her ay düzenli olarak İktisadi Yönelim Anketi ve Reel Kesim Güven Endeksi adında yaptığı anket çalışmaları ile üretim etkinlikleri gerçekleştiren firmaların durumlarını değerlendirir.
Reel kesim endeksi ekonomik olarak büyüme ve küçülme göstergeleri sayılabilir. Burada amaç önümüzdeki süreçte ekonomide oluşabilecek problemleri tespit ederek optimal şekilde önlemlerin alınmasıdır. Reel Kesim Güven Endeksi’nin verileri Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yapılan Ekonomik Güven Endeksi’nin bilgi kaynakları arasında yer alır. Sonuçları da yine Türkiye İstatistik Kurumu yayınlar. Üç aşamalı bir ankettir. Yılda bir kez güncellenir ve güncelleme sırasında önceki yıla ait olan sanayi üretim verileri kullanılır.
Reel kesim güven endeksi göstergeleri 100 puan baz alınarak değerlendirilir. Gösterge 100 ün altında ise negatif, üstünde ise pozitif olarak kayıt altına alınır. Reel kesim güven endeksi için de aynı durum geçerlidir. Türk Lirası söz konusu olduğu zaman beklenenden daha yüksek olan ölçümler olumlu, beklenenden daha düşük olarak tespit edilen ölçümler ise olumsuz şeklinde kabul edilir.
Reel kesim güven endeksinin alt endeksleri aşağıdaki gibidir.
İnşaat
Perakende ticaret
Hizmet
Reel kesim
Tüketici
Merkez Bankası (TCMB), Eylül 2023'e ilişkin İktisadi Yönelim İstatistikleri ve Reel Kesim Güven Endeksi verilerini açıkladı.
Buna göre, 2023 yılı Eylül ayında mevsimsellikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE-MA), bir önceki aya göre 0,6 puan azalarak 104,4 seviyesinde gerçekleşti.
Endeksi oluşturan anket sorularına ait yayılma endeksleri incelendiğinde, genel
Gidişat, gelecek üç aydaki toplam istihdam, mevcut mamul mal stoku ve sabit sermaye yatırım harcamasına ilişkin değerlendirmeler endeksi artış yönünde etkilerken, mevcut toplam sipariş miktarı, gelecek üç aydaki ihracat sipariş miktarı, son üç aydaki toplam sipariş miktarı ve gelecek üç aydaki üretim hacmine ilişkin değerlendirmeler endeksi azalış yönünde etkiledi.
Mevsimsellikten arındırılmamış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) ise bir önceki aya göre 0,6 puan azalarak 104,4 seviyesinde gerçekleşti.
Aşağıdaki grafikte göründüğü gibi reel kesim güven endeksi yaklaşık üç yıldan bu yana 100 ün altında değil üstündedir. Demek ki bizim sanayi üretimimiz gayret içindedir ama maalesef yeterli değildir. Dolayısıyla üretim artışına önem vermenin yanında katma değeri yüksek ürünlerin üretimine yönelmeliyiz.
Kaynak: TCMB
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
