Türk milletinin örf ve adetlerine göre evlilik, kutsal bir müessesedir. Her ana baba çocuklarının mutlu bir evlilik yapmasını ve torun sahibi olmasını arzular. Bu bağlamda bakıldığında evlilik kurumunun önemi bir kat daha artmaktadır.
Evlilik”, verilen karşılıklı kredilerin doğru kullanılması sanatı” olarak tanımlanabilir. Tanımdan da anlaşılacağı üzere evlilik zor gibi gelse de karşılıklı yapılan fedakarlıklar, saygı, sevgi ile birliktelik sağlamam esasına dayanır. Fedakârlık ve hata tek taraflı olamaz. Her ikisi de karşılıklıdır ve bu bağlamda eşler birbirlerine karşı fedakârlık yapmak veya toleranslı davranmak zorundadır.
Son yıllarda evlilik kurumu yaşadığımız ekonomik kriz, korona virüs salgını gibi nedenlerle birtakım aksaklıklarla karşılaşmıştır ve boşanmaların arttığı gözlenmiştir. Genel olarak bakıldığında ise boşanmalar daha çok ekonomik koşulların ağırlaşması ile kendini göstermiştir. Tek kişinin çalışması geçinmek için yeterli olmadığı bir toplum halline gelmemiz nedeniyle kadın erkek eşitliğinin önemi bir kez daha ortaya çıkmıştır.
TÜİK tarafından açıklanan 2023 evlilik ve boşanma bilgileri aşağıdaki gibidir.
Evlenen çiftlerin sayısı 2023 yılında 565 bin 435 oldu
Evlenen çiftlerin sayısı 2022 yılında 575 bin 891 iken 2023 yılında 565 bin 435 oldu. Bin nüfus başına düşen evlenme sayısını ifade eden kaba evlenme hızı 2023 yılında binde 6,63 olarak gerçekleşti.
Boşanan çiftlerin sayısı 2023 yılında 171 bin 881 oldu
Boşanan çiftlerin sayısı 2022 yılında 182 bin 437 iken 2023 yılında 171 bin 881 oldu. Bin nüfus başına düşen boşanma sayısını ifade eden kaba boşanma hızı 2023 yılında binde 2,01 olarak gerçekleşti.
Ortalama ilk evlenme yaşı yükseldi
Yıllara göre ortalama ilk evlenme yaşı incelendiğinde, her iki cinsiyette de ilk evlenme yaşının arttığı görüldü. Ortalama ilk evlenme yaşı 2023 yılında erkeklerde 28,3 iken kadınlarda 25,7 oldu. Erkek ile kadın arasındaki ortalama ilk evlenme yaş farkı ise 2,6 yaş olarak gerçekleşti.
Cinsiyete göre ortalama ilk evlenme yaşı, 2001-2023
Kaba evlenme hızının en yüksek olduğu il, binde 8,09 ile Kilis oldu
Kaba evlenme hızının 2023 yılında en yüksek olduğu il, binde 8,09 ile Kilis oldu. Bu ili binde 7,81 ile Aksaray, binde 7,57 ile Gaziantep izledi. Kaba evlenme hızının en düşük olduğu il ise binde 4,52 ile Gümüşhane oldu. Bu ili binde 4,82 ile Tunceli, binde 4,98 ile Malatya izledi.
Yabancı damatların sayısı 6 bin 345 iken yabancı gelinlerin sayısı 31 bin 29 oldu
Toplam evlenmeler içinde yabancı kişiler ile evlenmeler incelendiğinde, yabancı damatların sayısı 2023 yılında 6 bin 345 olup toplam damatların %1,1'ini oluştururken yabancı gelinlerin sayısı 31 bin 29 olup toplam gelinlerin %5,5'ini oluşturdu.
Yabancı damatlar uyruklarına göre incelendiğinde, yabancı damatlar içinde %21,9 ile Alman damatlar birinci sırada yer aldı. Alman damatları %19,2 ile Suriyeli damatlar ve %5,1 ile Avusturyalı damatlar izledi.
Yabancı gelinler uyruklarına göre incelendiğinde, yabancı gelinler içinde %12,0 ile Özbek gelinler birinci sırada yer aldı. Özbek gelinleri %11,3 ile Suriyeli gelinler ve %9,1 ile Azerbaycanlı gelinler izledi.
Kaba boşanma hızının en yüksek olduğu il, binde 3,05 ile İzmir oldu
Kaba boşanma hızının 2023 yılında en yüksek olduğu il, binde 3,05 ile İzmir oldu. Bu ili binde 2,94 ile Antalya, binde 2,80 ile Karaman izledi. Kaba boşanma hızının en düşük olduğu il ise binde 0,36 ile Hakkâri oldu. Bu ili binde 0,44 ile Şırnak, binde 0,55 ile Muş izledi.
Boşanmaların %33,4'ü evliliğin ilk beş yılı içinde gerçekleşti
Evlilik süresine göre boşanmalar incelendiğinde, 2023 yılında gerçekleşen boşanmaların %33,4'ü evliliğin ilk 5 yılı, %21,7'si ise evliliğin 6-10 yılı içinde gerçekleşti.
Son bir yıl içindeki boşanma olaylarından 171 bin 213 çocuk etkilendi
Kesinleşen boşanma davaları sonucunda 2023 yılında 171 bin 881 çift boşanırken 171 bin 213 çocuk velayete verildi. Boşanma davaları sonucu, çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiği görüldü. Çocukların velayetinin 2023 yılında %74,9'u anneye, %25,1'i babaya verildi.
AÇIKLAMALAR
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2002 yılına kadar evlenme olaylarına ilişkin bilgiler; belediye teşkilatı bulunan yerlerde belediyeler, belediye teşkilatı bulunmayan bucak ve köylerde ise muhtarlıklar aracılığıyla; boşanma olaylarına ilişkin bilgiler ise asliye hukuk ve aile mahkemelerinden elde edilen istatistik formları ile derlenmekte iken; 2003 yılından itibaren evlenme ve boşanma verileri, Merkezi Nüfus İdaresi Sistemi (MERNİS) veri tabanından elde edilerek analiz edilmekte ve üretilen istatistikler yıllık olarak yayımlanmaktadır.
Evlenme ve boşanma verisi, idari kayıtlara gecikmeli yansıyan yeni kayıtlardan dolayı 1 yıl geriye dönük olarak güncellenmektedir.
Kaynak: TÜİK
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
