Euro, Trump'ın ilk döneminde güçlenirken, şimdiki koşullarda, dolar ile aynı seviyede işlem görebilir.
Ekonomistler, ABD seçimlerinde Trump'ın zafer kazanmasının euroyu dolar karşısında zayıflatacağı konusunda genel olarak hemfikir. Para birimi, Trump'ın kazanma ihtimalinin artmasıyla birlikte seçimden önceki bir ay içinde yüzde 2'den fazla değer kaybetti.
Bazı analistler, Cumhuriyetçilerin Kongre'nin tam kontrolünü ele geçirmesi halinde, ki buna 'kırmızı dalga' deniyor, euronun dolar karşısında aynı seviyeye gerileyeceği ya da altına bile düşebileceğini öne sürüyor.
Ancak, Trump'ın 2016-2020 başkanlık dönemindeki emsaller, en azından görevdeki ilk yılında bunun tam tersinin gerçekleştiğini gösteriyor.
Trump'ın zaferi neden euro üzerinde baskı yaratabilir?
Euroyu aşağı çeken başlıca mekanizmalardan biri Trump'ın yabancı mallar için önerdiği gümrük tarifeleri olacaktır. Trump, Çin'den ithal edilen mallara yüzde 60, diğer ülkelerden gelen mallara ise yüzde 10 gümrük vergisi uygulayabileceğini belirtti.
Ekonomistler, ithal malların daha yüksek maliyetinin birçok şirketi bu masrafları tüketicilere yansıtmaya yönelteceği için, bu tür tarifelerin ABD'de enflasyonu artırma olasılığının yüksek olduğu konusunda uyardılar. Yabancı rekabetten korunan ABD üreticileri kendi fiyatlarını artırırsa, etki daha da artabilir.
ABD'de daha yüksek enflasyon Federal Rezerv ‘in daha şahin bir tepki vermesine neden olabilir. Enflasyonu kontrol altına almakla görevli merkez bankası, gümrük vergilerinden kaynaklanan fiyat baskılarına karşı koymak için faiz oranlarını yükseltmek zorunda kalabilir.
Öte yandan, ABD'nin korumacı tutumundan olumsuz etkilenecek olan Avrupa'da ekonomik büyümede yavaşlama yaşanabilir ve bu durum Avrupa Merkez Bankası'nı (ECB) ekonomiyi desteklemek için daha gevşek bir para politikası uygulamayı düşünmeye sevk edebilir.
Federal Rezerv faizleri artırırken ECB gevşetirse, yatırımcılar daha yüksek getirili ABD varlıklarına akın edeceğinden, faiz oranı farkı doları euro karşısında keskin bir şekilde yükseltebilir.
Para politikasındaki bu ayrışma genellikle döviz kuru değişimlerinin önemli bir itici gücüdür ve bu senaryoda euroyu dolara yaklaştırabilir.
Gümrük tarifelerine ek olarak, yenilenmiş bir Trump yönetimi daha sıkı göç politikaları izleyebilir. Göçün azalması ABD'deki işgücü arzını sınırlandıracak ve firmalar işçiler için rekabet ederken ücretler üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturacaktır.
Daha yüksek ücretler ise enflasyona katkıda bulunarak Federal Rezerv ‘in daha sıkı para politikasına olan ihtiyacı güçlendirebilir. Bu senaryo, dolara başka bir destek katmanı eklerken euroyu daha da dezavantajlı hale getirebilir.
Trump kazanırsa analistlerin euro-dolar döviz kuru tahminleri
ACY Securities'de döviz analisti olan Luca Santos şunları kaydetti: "Olası bir Trump zaferi, iç harcamalar ve daha korumacı bir ticaret duruşu yoluyla ABD ekonomik büyümesini artırmayı amaçlayan politika değişikliklerini beraberinde getirebilir. Böyle bir senaryo genellikle yatırımcıların ABD varlıkları için elverişli bir ekonomik iklime bahse girmesiyle doların daha da güçlenmesine yol açar."
ABN Amro Kıdemli Döviz ve Kıymetli Madenler Stratejisti Georgette Boele, Trump'ın ticaret politikalarının doların performansı üzerindeki etkisine dikkat çekerek, "piyasaların güçlü ABD verilerinin ardından bu yıl Fed için daha az, ECB için ise daha fazla faiz indirimi fiyatladığını" belirtti.
Boele'ye göre, seçim öncesinde anketlerde devam eden değişiklikler dolardaki oynaklığı artırdı ve Trump'ın seçilme olasılığı kısa vadeli piyasa hareketlerini etkiledi.
BBVA stratejistleri Alejandro Cuadrado ve Roberto Cobo, Trump'ın kazanması halinde, özellikle de Kongre'nin tamamen Cumhuriyetçilerin kontrolüne geçmesiyle, euronun 1,08 doların altına düşebileceğini öngörüyor. Öte yandan Kamala Harris'in seçimi kazanması halinde doların zayıflayacağını öngörüyorlar.
Goldman Sachs, euro için en aşağı yönlü tahminlerden birini yayınladı. Analist Michael Cahill, "ABD ve Avrupa için farklı para politikası sonuçlarının euroyu yaklaşık yüzde 3 oranında zayıflatabileceğini" öngörüyor.
Ancak Cahill, Trump'ın geniş tabanlı gümrük vergileri ve yerel vergi kesintileri getirmesi halinde, euronun daha da düşebileceğini, potansiyel olarak yüzde 10 oranında gerileyebileceğini ve bunun da dolar seviyesine ya da altına düşüreceğini öne sürüyor.
Trump'ın 2016-2020 başkanlığı euroda düşüşe yol açmadı
Geriye dönüp bakıldığında, Trump'ın 2016'daki zaferi başlangıçta doları güçlendirmiş ve euro Ekim ayındaki 1,10 dolar seviyesinden 2017 başında 1,0340 dolara seviyesine gerilemişti.
EFG Bank AG Baş Ekonomisti Stefan Gerlach'ın yakın zamanda yazdığı gibi, ABD seçimleri, piyasaların Trump'ın ekonomi politikalarının büyüme ve enflasyonu canlandıracağı beklentisiyle ABD faiz oranlarında önemli bir artışa yol açtı.
Sonuç olarak, ABD ve Alman tahvilleri arasındaki getiri farkı genişleyerek Trump'ın kazanmasını takip eden aylarda euro üzerinde aşağı yönlü baskı oluşturdu.
Ancak, "Ocak ayından Eylül 2017'ye kadar, ABD lehine olan faiz oranı farkının yüzde 1,85'e düşmesi ve doların euro başına 1,19 dolara değer kaybetmesiyle süreç tersine işledi".
Burada iki faktör kilit rol oynadı: Trump'ın ekonomik programının gecikmelerle karşılaşması ve euro bölgesinin büyümesinin iyileşmesiyle dolardaki kazanım tersine döndü. Fransa ve Hollanda'daki AB yanlısı seçim zaferlerinin ardından Avrupa'daki siyasi istikrar, euro için önemli bir destek teşkil etti.
Şubat 2018'den Mart 2020'ye kadar, Federal Rezerv faiz oranlarını artırırken Avro Bölgesi enflasyonunun sürekli olarak yüzde 2 hedefinin altında kalması nedeniyle euro 1,25 dolardan 1,06 dolara düştü.
Ancak COVID-19 salgınının ardından, Fed'in aşırı gevşek para politikaları benimsemesiyle euro toparlandı ve Joe Biden'ın ABD seçimlerini kazandığı Kasım 2020'de 1,18 dolara tırmandı.
Genel olarak, Kasım 2016'dan Kasım 2020'ye kadar- Trump'ın başkanlık dönemi- euro dolar karşısında 1,10'dan 1,18'e yükseldi.
Bu kez ne olabilir?
Euronun dolar seviyesine düşmesi garanti olmaktan uzak olsa da Trump yönetimindeki bazı faktörler, özellikle euro-dolar kurunu yakından izleyen yatırımcılar için riski artırabilir.
Yenilenen ABD korumacılığı, yükselen enflasyon ve farklılaşan merkez bankası politikalarının bir karışımı önemli roller oynayabilir.
ABD'de enflasyon halihazırda büyük bir endişe kaynağı olduğundan, gümrük tarifeleri ya da daha sıkı göçmenlik politikalarından kaynaklanabilecek ek baskılar, ABD Merkez Bankası'nın daha sıkı para politikası şeklinde hızlı bir tepki vermesine neden olabilir.
Ancak Avrupa'nın büyümesi dış şoklara karşı daha kırılgan olduğu için ECB farklı bir ekonomik görünümle karşı karşıya. ABD gümrük tarifeleri Avrupa ihracatını orantısız bir şekilde etkilerse, ECB daha fazla gevşeme ile karşılık verebilir, bu da faiz oranı farkını genişletir ve euro üzerindeki aşağı yönlü baskıyı artırır.
(Yukarıdaki yazı Euronews sitesinden alınmıştır.)
ZAFER ÖZCİVAN
Ekonomist-Yazar
