SON DAKİKA
reklam
reklam

Emin Ağa Sebili, Çeşmesi ve Mezarlığı

Köşe Yazarı: Cengiz BAYSU   Eklenme Tarihi: 14 Ocak 2025, Salı - 00:32   Okunma Sayısı:

    Bu kompleks, Dolmabahçe Camisinin karşı köşesinde zevksizlik ve ilgisizliğe teslim olmuş görünürken 1999 yılı başında yanındaki çayhane kiracıları tarafından temizlenerek pırıl pırıl hale getirilmiştir. Daha sonra eski ahşap meşruta[1]yerindeki bu çayhane kaldırılmıştır.

 

Yapılış tarihi        

    Sultan I. Mahmut dönemi Sipahiler Ağası Mehmet Emin, çeşmeyi 1741 (H 1154)’de inşa ettirmiş, bitişiğindeki sebille (1955-1959 yıllarının o ölçüsüz yol istimlaklerinde yıktırılmış bulunan) mektebi ise babasının ölümünden sonra oğlu Tersane Emini Hüseyin Ağa 1756’da inşa ettirmiştir.

    Sebil üzerindeki kubbe, pencere kenarlarındaki ince dört sütuna basmaktadır. Pencere parmaklıkları bronzdandır. Kapısı sebilin yanında olup sağ tarafındaki çeşmeyle simetri oluşturmaktadır. Sol tarafta şadırvanı, sağında da ortada geniş olmak üzere bronz parmaklıklı pencereyle bir hazire (küçük mezarlık) bulunmaktadır. Bu hazirede eserin banileriyle yakınları medfundur. Mezarlar ve yazılar zevkli ve sanatkâranedir.

 

Yazı ve sütun başlıkları

    Binanın cephesi üzerindeki celi yazılar Osmanlı sanatının şaheserlerindendir. Genel bir eğilim etkisiyle oluşan Türk rokokosunun 18’inci yüzyılın ilk yarısı sonunda İstanbul yapılarındaki görüntüsü sütun başlıklarında Korintyen taklidi, deniz kabukları, kemer bileşimlerindeki topuz kabartmaları olup burada da görülmektedir. Bu dekoratif, konstrüktif yapaylıklara rağmen değerli bir manzumedir.

    Çeşmenin karakteristik detayları iki kolonun taşıdığı kemerin içinde ikinci bir kolon ve kemer sisteminin bulunması, küçük kemerin üzerindeki kartuşlardır

Sultanahmet Topkapı Sarayı III. Ahmet Çeşmesi’ndeki gibi ilme kemer, sütunçe, dekoratif unsurlarının fazlalığı bu eserde de sanat tarihçilerinin eleştirilerine neden olmuştur.

 

Kitabe

    Sebil çeşmesinin üzerindeki kitabe altı beyitlik olup Mehmet Emin ismi iki defa geçmektedir. Sebilin kitabesi yirmi beyitten oluşur. “Cenab-sahib-i hayrat emin Mehmet Ağa” satırıyla başlayıp “Bi-hakk-ııyla başlayıp "Mehmet Ağa  Ağa . Sebilin kitabesi yirmi beyitten oluşur. cah-ı Muhammed emin ola me’cur. 1154” ile bitmektedir. Kapının üzerindeki kitabe altı beyit olup, su ve su içenlerden bahsetmektedir. Hazirenin üzerinde ise dört halifenin isimleri yazılıdır. Ebubekir, Ömer, Osman ve Ali…

    Hazire sütunçelerinin altında kuşlar için küçük mermer suluk ve yalaklar düşünülmüştür. Eser sebilhane, çeşme, dükkân, mektep ve hazireden oluşan küçük bir manzume iken günümüze sadece sebil, çeşme ve haziresi kalmıştır.

    1937 yılında tamir edilen manzume, 1975’te Dolmabahçe Meydanı’nın tanzimi ve yol çalışmaları esnasında yıkılmış, diğer kısımları tamamen ortadan kaldırılırken sadece, sebilhane, çeşme ve hazire yeniden inşa edilmiştir. 1964’te ise sökülerek geriye alınmıştır.

 

Mezarlar

    Hazirede Mehmet Emin Ağa ve oğullarının devrinin mezar üsluplarını yansıtan şahideli mezarları vardır. Sebilin orijinal durumu Topkapı Sarayı’ndaki ( Zekai imzalı)  porselen bir tabakta ve Beşiktaş Belediyesi 1988 yayını “Beşiktaş Rehberi”nde görülebilmektedir.

 

 

                                                                                                         

 

[1] İlk sahibi tarafından satılmamak kaydıyla bırakılmış olan ev, tarla gibi gayrimenkuller

reklam

MOBİL UYGULAMAMIZ

HABER ARŞİVİ


Merhaba Sevgili Okurlarım. 


KÖŞE YAZARLARI

reklam
reklam