Hükümetin üretim sektörünü desteklemek ve ihracatı arttırmak için uygulamaya koyduğu ekonomik modelin amacı üretim sektörüne yönelik kredi maliyetlerinin düşürülerek üretim mekanizmasının artırılması, kaynakların doğru ve sürdürülebilir şekilde kullanılması olduğu halde özellikle özel bankalar faiz düşürmek yerine kredi faizlerini yükselterek sanayi sektörüne verilmesi gereken desteği vermeyerek ekonomik modelin uygulanmasına da bir yerde engel olmuşlardır.
T.C. Merkez Bankasından %42,5 faiz oranı ile aldıkları paraları %55-60 gibi yüksek oranlarla kredi müşterilerine satarak büyük karlara imza attılar. Hükümet ise bu duruma engel olmak finans sektörünün doğru kullanımını sağlamak amacıyla bir dizi önlemleri uygulamaya soktu ve bana göre geç kalınmış karar olmasına rağmen doğru yönde atılmış bir adımdır. Öte yandan T.C. Merkez Bankası para politikası kurulunun son yaptığı 6 martta politika faizini son üç aydan bu yana olduğu gibi 250 baz puan daha düşürerek %42,5 seviyesine çekti.
Kredi maliyetleri düştüğü taktirde bir başka beklenen gelişme de enflasyonun yükselmesinin engellenmesi hatta düşmesinin sağlanmasıdır. Nasıl olacak diye sorarsanız üretim sektörünün maliyetleri arasında en önemli öge kredi maliyetleridir. Alınan kredinin maliyeti zorunlu olarak ürün fiyatına eklenmekte bu da enflasyon olarak karşımıza çıkmaktadır. Kredi maliyetleri düştüğü zaman ise üretim maliyeti azalacağından ürün maliyeti de düşecek bu da enflasyona olumlu yansıyacaktır. Sözün özü yukarıda da belirttiğim gibi son alınan karar gecikmeli de olsa gayet doğru bir karardır. Meseleye başka yönden bakarsak büyün bu ekonomik olumsuzlukların sebebi yüksek enflasyondur. Sorunların tamamına yakını enflasyonla birlikte çözülecektir.
Tasarruf sahipleri kendilerini enflasyondan korumak için doğal olarak en karlı finansal yatırımı tercih etmektedirler. Bu durumda faizlerin düşmesi tasarruf sahiplerinin dövize yönlenmesini hızlandırarak arz ve talep kanunu gereği döviz kurlarının yükselmesine sebep olabileceği düşünülerek TCMB faiz indirimi konusunda temkinli bir yaklaşım sergilemektedir. Döviz kurlarının yükselmesi ise enflasyonu körüklemekte, ithal ve yerli olmasına bakılmaksızın en küçük bir negatif döviz hareketi anında fiyatlara yansımaktadır.
Aşağıda Birgün gazetesinde bu konuda yer alan haberi paylaşıyorum.
Faiz oranlarında yaşanan yüksek seyir ve yüksek enflasyon, geliri yeterince artmayan yurttaşların borçlarını geri ödemelerini zorlaştırıyor.
Yurttaş giderek yeni bir borç krizine giriyor. Finans sektörü ise bu krizden kazanç sağlamayı sürdürüyor.
Yüksek faiz dönemi bankaların kredi ve kredi kartından sağladığı faiz gelirinde rekor artışlara neden oldu.
Bankaların kredilerden elde ettiği faiz geliri ocak ayında 382 milyar 774 milyon lira olarak hesaplandı. Bu tutar geçen yılın aynı döneminde 245 milyar 573 milyon liraydı. Böylece bankaların kredi faiz gelirleri bir yılda yaklaşık yüzde 55,9 oranında arttı. Bu gelirin yüzde 14’ünü tüketici kredilerinden alınan faiz oluşturdu. Bankaların tüketici kredilerinden sağlanan faiz geliri, son bir yılda 33,1 milyar liradan 52,7 milyar liraya fırladı. Yani halkın borcu üzerinden sağlanan gelir, sadece bir yılda yüzde 59 arttı.
Bankaların kredi kartı kullanımından elde ettiği faiz gelirleri de benzer şekilde dramatik bir yükseliş gösterdi. Geçen yıl ocak ayında 22 milyar 689 milyon liradan 36 milyar 354 milyon liraya çıktı. Bir yılda yaşanan yüzde 60,2 oranındaki yükseliş, kredi kartı kullanan milyonlarca yurttaşın faiz yükünün ciddi oranda arttığını gözler önünü serdi. Aynı dönemde batık kredilerde ciddi artış yaşandı. Ocak 2024’te 2 milyar 689 milyon lira olan takipteki krediden sağlanan faiz geliri, 6 milyar 536 milyon TL ulaştı. Bir yılda yüzde 143,2 oranında arttı.
FAİZ İNDİRİMİ BEKLENİYOR
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2023 Genel Seçimlerinin ardından görevi devraldığında, politika faizi yüzde 8,5, enflasyon yüzde 38 seviyesinde seyrediyordu. Merkez Bankası Başkanlığı’na Hafize Gaye Erkan’ın atanmasıyla birlikte tamamlanan yeni ekonomi yönetimi, Haziran 2023’te ilk faiz artışına başladı. Politika faizi yüzde 15’e çıkarıldı ve ‘rasyonel zemine dönüş’ adımları, takip eden aylarda da devam etti. Yerel seçimlerin öncesinde yapılan 500 baz puanlık artışla faiz yüzde 50’ye çıkarıldı ve son iki Para Politikaları Kurulu (PPK) toplantısında faiz indirimi kararı alındı. Aralık, ocak ve şubat aylarında politika faizi 250 şer baz puan düşürülerek %42,5 seviyelerine gerilemiş oldu.
OCAK 2024 OCAK 2025 ARTIŞ ORANI%
BANKALARIN FAİZ GELİRİ 283,5 MİLYAR TL. 382,7 MİLYAR TL. 55,9
TÜKETİCİ KREDİSİ FAİZİ 33,1 MİLYAR TL. 52,7 MİLYAR TL. 59
KREDİ KARTI FAİZİ 22,6 MİLYAR TL. 36,3 MİLYAR TL. 60,2
BATIK KREDİ FAİZİ 2,6 MİLYAR TL. 6,5 MİLYAR TL. 143,2
Kaynak: Birgün Gazetesi
