Norveç, Kuzey Denizi'ndeki petrol ve doğalgaz gelirlerini doğrudan ülke içinde harcamak yerine, "Norveç Devlet Petrol Fonu" (ya da resmi adıyla "Hükümet Emeklilik Fonu Global" - Government Pension Fund Global) adı altında devasa bir varlık fonunda biriktirmiştir.
İşte bahsedilen durumun detayları:
* Amaç:
Fonun temel amacı, petrol ve doğalgaz gibi tükenmekte olan doğal kaynaklardan elde edilen gelirleri gelecek nesillerin refahı için değerlendirmektir. Bu, "kaynak laneti" olarak bilinen, doğal kaynak zenginliğinin ekonomik sorunlara yol açmasını engellemeyi hedefleyen bir stratejidir.
* Büyüklük:
Fonun değeri, 2025 yılı itibarıyla 1,75 trilyon doları aşmış durumda. Bu, dünyanın en büyük devlet varlık fonlarından biridir.
* Harcama Prensibi:
Norveç hükümeti, fondan doğrudan harcama yapmak yerine, fonun yıllık getirilerinden çok küçük bir kısmını (genellikle %3-4 civarında) bütçesine aktarır. Bu, ana sermayenin dokunulmadan kalmasını ve gelecek nesiller için büyümesini sağlar.
* Yatırım Stratejisi:
Fon, dünya genelinde on binlerce şirketin hisse senetlerine, tahvillerine ve gayrimenkule yatırım yaparak gelir elde eder. Bu çeşitlendirme, riskleri dağıtmayı ve uzun vadeli sürdürülebilirliği sağlamayı amaçlar.
* Ülkeye Doğrudan Katkısı:
Petrol gelirlerinin ülke içinde doğrudan harcanmaması, Norveç'in ekonomik istikrarını ve kamu hizmetlerinin kalitesini uzun vadede güvence altına almasına yardımcı olmuştur.
Yani, petrol gelirleri ülke ekonomisine dolaylı yoldan, fonun getirileri aracılığıyla ve geleceğe yönelik bir güvence olarak katkıda bulunmaktadır.
Dolayısıyla, "petrol gelirinin Norveç'e bugüne dek katkısı olmadı" ifadesi doğrudan bir nakit akışı anlamında doğru olsa da, fondan elde edilen getirilerin ve fonun varlığının Norveç'in ekonomik planlamasında ve gelecek nesillerin refahında çok büyük bir rol oynadığı unutulmamalıdır.
Norveç, petrol zenginliğini sürdürülebilir bir şekilde yönetme konusunda dünyaya örnek gösterilen bir ülkedir.
