Çocuklarda Dil Gelişimi

Bebeklerde ilk kelimelerini duymadan aylar önce dil gelişimi başlar. Ağlarken çıkardıkları sesler ve keyifliyken duyduğumuz ‘’agu’’ benzeri sesler bebeklerin dil gelişimindeki ilk adımlarıdır. Önce sesli harflerle başlayıp sonraları (ortalama 6. ay) yanına sessiz harfleri ekleyerek tekrar eden heceleri ortaya çıkarırlar. Bu dönemde sadece duydukları değil hiç duymadıkları seslerin tekrarlarını yapabilirler. Bu süreç her ne kadar dil gelişimi için çok kritik bir süreç olmasa da sıkça görülen ve devamında başka aşamaları getirir. Jest ve mimikleriyle dil gelişimini aşamalarını sürdüren bebekler ortalama 10.ay itibariyle alıcı dil yaşı ortaya çıkmaya başlar. Araştırmacılar alıcı dilin, ifade edici dilden sonra geldiğine işaret etmiştir.

Çocuklar konuşmaya başlamadan önce kendi yöntemleriyle bizimle iletişim kurmaya başlarlar. Bunlar bir takım anlamsız ses ve işaretlerle başlar. Daha sonra duyarak ve anlamları kavrayarak dil ve dil bilgilerini geliştirirler. Şempanzelerde de işaret ve semboller yoluyla anlaşma yöntemleri araştırmacılar tarafından saptanmıştır. Yani kısace bebekler konuşmadan önce anlamaya başlarlar. Ortalama 12. ay itibariyle ilk kelimeleri duymaya başlamak mümkün. Bu süre bazı bebeklerde 10. aya kadar düştüğü gibi bazı bebeklerde 15. aya kadar çıkabilir. Bunun gibi kısa süreler bebeğin dil gelişimin çok üstün veya çok geri olduğuna işaret etmez.

Bebekler bazı durumlar bir kelimeyi birden fazla şeye atfedebilirler. Örneğin; bir ebeveyn bebeğine çimlerde ağzında topla oynayan beyaz bir köpek gösterirse bebek o manzarayı olduğu gibi hafızasına kaydedebilir. Köpek eşittir 4 ayaklı beyaz tüylü yaratık veya çimlerde top oynayan herhangi bir 4 ayaklı hayvan olarak genelleme yapabilir. Bu durumda aynı bebeğin ağzında topla çimlerde oynayan iri beyaz bir kedi de köpek anlamına gelebilir. Bu dönemde bir bebeğin sadece kendi kedisine ‘’kedi’’ dediği gibi tüm yuvarlanan şeylere ‘’top’’ demesi gibi durumlar gözlenebilir.

Bir bebek 12-18 ay arası 30 kelime civarı konuşabiliyorken bazı araştırmacılara göre bu sayı 24.ayda katlanarak 320 kelimeye kadar çıkar. 2 buçuk yaşla beraber bebekler kelime sayılarını 600’e kadar çıkarırlar ve bu 600 kelimenin çeyreği fiildir. Araştırmacılar çocuklarda dil gelişimindeki sıçramayı 3 yaş civarı saptarken, 6 yaş çocukları kelime sayılarını yaklaşık 15 bin kelimeye ulaştırabilirler.

2-3 yaşındaki çocuklarla yapılan bir deneyde kontrast prensibi ortaya konmuştur. Kontrast prensibine göre 2-3 yaş grubundaki bir çocuğun bilmediği bir kelimeyi cümle içinde anlayabildiği ortaya konmuştur. Örneğin;  ‘’Oradaki parlament rengi kutuyu getir, beyazı değil’’ yönergesi verildiğinde beyaz olmayan kutuyu tespit edip doğru rengi bulacaktır. Böylelikle parlament rengini de öğrenmiş olur. Çocuklar dil bilgisi gelişimini kelime bilgisine göre bağlı olarak geliştirirler. Daha sonraları ekleri, soru ve negatif kalıpları kullanırlar.