Sivil toplum kuruluşları ve doğa severler, Dünya Biyolojik Çeşitlilik Günü’nde çağrılarını yineledi. Doğa severler, her sene ava açılacak canlı türlerini belirleyen Merkez Av Komisyonu’ndan üveyik ve elmabaş patkaların avının yasaklanmasını talep ederek herkesi change.org/yasasinkuslar adresinden başlattıkları kampanyaya destek olmaya davet etti. Türkiye’de yaşayan nesli tehlike altındaki kuş türlerinden üveyik ve elmabaş patka, avlanmalarına hala izin verilen canlı türleri arasında bulunuyor. Her yıl Mayıs ayında toplanan Merkez Av Komisyonu, sene içerisinde ava açılacak canlı türlerini, av günlerini ve alanlarını belirliyor. Görevi, korunması gereken hassas türleri belirlemek olan komisyon, geçtiğimiz yıllarda aldığı kararlarla nesli tehlike altında olan üveyik ve elmabaş patkaların avına izin vermiş durumda. Tehlike altındaki kuşların korunmasını talep eden 27 kurum ve 100 bine yakın doğa severin ortak talebi ise komisyonun Mayıs ayı içerisinde gerçekleşecek olan toplantısında nesli tehlikedeki kuşların avını tamamen yasaklama kararı alması.
Vaillant Türkiye’nin Doğa Derneği iş birliğinde hayata geçirdiği Küçük Akbabaları Koruma Projesi’nin 2020 yılı çalışmaları devam ediyor. Oluşturulan çoban ağı ile küçük akbabalar yakından takip ediliyor, yuva sayımlarının yanı sıra olası tehlikelere karşı koruma ve farkındalık projeleri hayata geçiriliyor.
Vaillant Türkiye’nin çevre ve doğal yaşamın korunması konusunda farkındalık yaratmak ve bu konudaki bilinci artırmak amacıyla Doğa Derneği iş birliği ile hayata geçirdiği Küçük Akbabaları Koruma Projesi için çalışmalar hız kesmeden devam ediyor. 2020 yılı çalışmaları kapsamında özellikle göç eden küçük akbabaların karşı karşıya kaldığı tehditlere yönelik farkındalığın artırılması hedefleniyor.
Nesilleri hızla yok oluyor
Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’nin (IUCN), Kırmızı Listesi’nde yer alan tehlikedeki türler arasında olan üveyik ve elmabaş patkanın hızla yok oluşunun sebeplerinin başında, doğal yaşam alanlarının yok edilmesi ve avcılık geliyor. Yapılan çalışmalar, üveyiğin Streptopelia turtur dünya nüfusunun 1980’den bu yana yüzde 78, elmabaş patkanın Aythya ferina dünya nüfusunun ise yüzde 30 ila 49 oranında azaldığını gösteriyor. Ancak 2019-2020 Av Dönemi Merkez Av Komisyonu toplantısında alınan kararla, av sezonu boyunca bir avcının üç bireye kadar üveyik, iki bireye kadar elmabaş patka vurmasına izin veriliyor. Türkiye bu kararla, taraf olduğu Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’nin 6’ncı ve 8’inci maddeleri ile hassas canlı türlerini korumayı taahhüt ettiği halde, dünya ölçeğinde tehlike altında olan üveyik ve elmabaş patka türlerinin avını serbest bırakarak uluslararası mevzuata aykırı hareket ediyor.
Doğa severlerden büyük destek
Dünya Biyolojik Çeşitlilik Günü’nde, nesli tehlike altında olan üveyik ve elmabaş patkaların avının tamamen yasaklanmasını talep eden kurumlar ve 100 bine yakın doğa sever, 2020 yılında yapılacak olan Merkez Av Komisyonu toplantısı öncesinde isteklerini tekrar ederek yaşam hakkının tüm canlılar için pazarlık edilemez en doğal hak olduğunu vurguluyor. Tehlike altındaki türlerin yanında olmaya devam edeceklerinin altını çizen doğa severler, geçtiğimiz sene alından yanlış kararın bu sene tekrar etmemesi gerektiğini belirterek üveyik ve elmabaş patka için av yasağı getirilmesini talep ediyor.
Avlanmaları tamamen yasaklanmalı
Bilimsel bir rapor yayınlayarak nesli tehlikedeki kuşların avının yasaklanmasını talep eden kurum ve doğa severler adına konuşan Doğa Derneği Koruma Programı Koordinatörü Itri Levent Erkol yaptığı açıklamada: “Türkiye’de nesli küresel ölçekte tehlike altında olan yirmi dört kuş türünden ikisi olan üveyik ve elmabaş patkanın avlanması hala serbest. Bu türler korunması gerekirken, avcıların isteğiyle ava açılıyor. Yayınladığımız raporla bir kere daha nesli tehlikede olan türlerin durumunu ve bu konu değerlendirilirken göz ardı edilen bilimsel verileri ortaya koyduk” dedi. Sözlerine korona salgınının konuyla ilgisini dile getirerek devam eden Erkol şunları söyledi: “COVID-19 gibi pandemiler zoonoz, yani hayvan kaynaklı salgınlar olarak sınıflandırılıyor. Korona virüsü salgını süresince zorunlu durumlar dışında evlerimizde kalmamız gereken bu dönemde, insanların yaban hayvanlarıyla yakın temas kurduğu avcılık gibi faaliyetlerin tümüyle yasaklanması şart. Dünya Biyolojik Çeşitlilik Günü’nde doğamızın korunması için yeniden dile getirdiğimiz bu talep, artık yetkili kurumlar tarafından dikkate alınmak zorunda. Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü, IUCN Ulusal Komitesi ve Merkez Av Komisyonu üyesi kurum, kuruluş, sivil toplum örgütü ve akademisyenlerden talebimiz, Nesli dünya ölçeğinde tehlike altında olan üveyik ve elmabaş patkayı ava kapatması ve nesli tehlikedeki türlerin avını tamamen yasaklamasıdır.
Küçük akbabalar tehlike altında
2015 yılında Beypazarı, 2017 yılından bu yana ise Mersin’de yürüttükleri projenin 2020 çalışmalarının COVID-19 pandemisine uygun gerekli önlemler alınarak planlamalar doğrultusunda devam ettiğini belirten Vaillant Türkiye Satış ve Pazarlama Direktörü Erol Kayaoğlu, bahar mevsimiyle birlikte küçük akbabaların ülkemize doğru göç yolculuğunun da başladığını söyledi. Kayaoğlu, “Nesli tehlike altında olan bu türü, oluşturduğumuz çoban ağı sayesinde yakından takip etme, olası tehlikelere karşı koruma ve küçük akbabalar konusunda farkındalık yaratma çalışmalarımıza devam ediyoruz. Bu kapsamda yılın başından bu yana Ankara Beypazarı ve Mersin’de yuva belirleme çalışmaları ile küçük akbabaların göç yollarında sayım çalışmaları gerçekleştirdik. Ayrıca küçük akbabaların yaşamlarını tehdit eden unsurları belirleyerek koşullarını iyileştirme çalışmalarımıza 2020 yılında da devam ediyoruz” dedi.
Yerel halk tabanlı koruma ağı
Ankara Beypazarı ve Mersin Bolkar Dağları’nda arazi çalışmaları yapıldığı bilgisini veren Erol Kayaoğlu, “Bu arazilerde yuva belirleme, yavru sayısına bakma ve analiz çalışmaları yapılıyor. Olası tehdit faktörlerini belirleyip koruma, bilgilendirme ve farkındalık yaratmaya odaklanıyoruz. Küçük akbabayı en iyi tanıyan ve gözlemleyen çobanlar, bölgede türe karşı bir tehdit oluştuğunda ilk müdahale edebilecek kişiler. Ayrıca küçük akbaba göç esnasında özellikle çobanların yaşadığı güzergahları kullanıyor. Bütün bu ortaklıklardan hareketle küçük akbaba ile aynı habitatta birlikte yaşayan çobanlardan oluşan bir iletişim ve dayanışma ağı kuruldu. Küçük akbaba herhangi bir tehditle karşı karşıya kaldığı zaman çobanın nasıl müdahale edebileceğini öğreneceği veya durumu rapor edebileceği bir yapı oluşturuldu. Bu çoban ağı, küçük akbaba için kurulmuş ilk yerel halk tabanlı koruma ağı olma özelliği taşıyor. İlk olarak Beypazarı’nda kurulmaya başlanan çoban ağının bir benzerini Mersin Bolkar Dağları’ndaki göçer topluluklarla kuruluyor. Küçük akbabaların en fazla rastlandığı bölgeler ise İspanya ve Türkiye. İspanya’da dağlık alanlarda yuvalara rastlanırken Türkiye’de alçak alanlarda da yuva kuruluyor. Köylere yakın yuvalar olduğu görülüyor. Bu durum, küçük akbabaların Türkiye’de sahiplenildiğinin ve korunduğunun işareti” diye konuştu.
Amaç bilinçlendirmek ve farkındalık oluşturmak
Ankara Beypazarı’nda 50-60 kişilik bir çoban ağına sahip olduklarını dile getiren Doğa Derneği Projeler Koordinatörü Serdar Özuslu, bu ağ sayesinde küçük akbabanın tiftik keçisi ile bağlantısının tespit edilebildiğini söyledi. Özuslu, küçük akbaba sayısının tiftik keçisi ve küçükbaş hayvan sayısı ile doğru orantılı arttığını vurguladı. 2019 yılındaki çalışmalarla Beypazarı’nda 100 küçük akbaba yuvası tespit edilirken Mersin’de 64 küçük akbaba tek bir alanda gözlemlendi. Küçük akbabaların Avrupa ve Türkiye’de üreyerek Afrika’ya uzanan göç yolculuklarında en önemli toplanma bölgesi olan Adana ilinin Ceyhan ilçesine bağlı Sarımazı Mahallesi’nde 2019’da toplam 903 küçük akbaba ve toplamda 118 bin 124 kuş sayıldı. Küçük akbabalar konusunda kitleleri bilinçlendirmek ve farkındalık yaratmak amacıyla 2019’da hayata geçirilen iletişim kampanyası ile 17 milyon kişiye ulaşıldı. Sosyal medya hesabı ve internet sitesi ile küçük akbabaların tanınması sağlandı; göç yolları ve yaşadıkları sorunlar hakkında farkındalık yaratıldı. 2020 çalışmaları ile tehditler ortadan kaldırılarak tüm Anadolu coğrafyasının küçük akbabalar için güvenli bir bölge olması adına iş birlikleri geliştirilecek.
Allı turnalar göç yolunda
Türkiye'de allı turna adıyla bilinen flamingolar göç takviminin gelmesiyle Gölbaşı sularında renkli görüntüler oluşturdu. Gölbaşı Kuş Cenneti’nde konaklayan flamingolar pek çok fotoğrafçıya da ilham oldu. Gölbaşı Belediyesi ekipleri tarafından ölümsüzleştirilen anların arşivde yerini aldığını söyleyen Gölbaşı Belediye Başkanı Ramazan Şimşek “Yöreye özgü birçok bitki, sürüngen, kuş ve memeli türleri barındıran Kuş Cennetimiz bu sene flamingoları ağırladı. Zor zamanlardan geçtiğimiz bu günlerde bu görüntüler bizlere ilham oldu. Göç yolunda oldukları için biz de elimizden geldiğince tedbirlerimizi alıyoruz. Flamingolar ilçemiz ve bizler için çok önemli. Kalıcı olmalarının ilçemize turizm anlamında da değer katacağını düşünüyoruz. Kuş cennetimiz Mogan ve Eymir bu sene de bütün güzelliği ile misafirlerini ağırlayacak. Koronavirüs önlemleri kapsamında misafirlerimizi bekliyoruz "
Elmabaş patka kuş fotoğrafları Birol Hatinoglu, Üveyik kuşlarının fotoğrafları ise Birtan Gökeri tarafından çekilmiştir.
Kaynak: ÖZEL HABER
Editör: MURAT İLTER
