I.İnönü muharebesi sonrası gelişmeler
1921 yılının Mart ayına gelindiğinde durumda ciddi gelişmeler olduğu görülmektedir. İngilizler, kuvvetli ve emin bir geleceğe aday gördükleri Türk Milli Hükümetini ortadan kaldırmak istiyordu. Londra Konferansı’nda umdukları sonucu bulamayınca Sevr Antlaşması’nı bir an önce uygulamaya koymak amacıyla Yunan hükümetini kışkırtarak Yunan ordusunu yeniden saldırıya geçirmek istiyorlardı.
Bu durum, I. İnönü muharebesinde prestij kaybına uğrayan Yunan ordusunun da işine geliyordu. Yunan Genelkurmayı da Türk ordusunun yeniden teşkilâtlanmasını ve güçlenmesini istemiyordu. 23/24 Mart gecesi bir faaliyet olmadı. 24 Mart sabahı İngilizler, keşif uçuşları yapmış; ancak Türk birlikleri hakkında bilgi toplayamamışlardı.
Birlik mevcutları
Türk ordusunun mevcudu 30 bin, Yunan ordusunun mevcudu 60 bin civarındaydı. Silah, araç ve gereç üstünlüğü yine Yunan ordusundadır. 24/25 Mart günü bir Yunan tümeni saat 17.00’de toplandı. Öğle saatlerinde İnönü üzerinden Eskişehir’e uçan üç adet Yunan uçağı Eskişehir istasyonunu ve uçak hangarını bombalamıştı.
Günler içinde muharebeye gidiş
25 Mart günü Kocaeli bölgesinde bulunan 17’nci Yunan Alayı saat 08.00’de harekete geçerek bu bölgedeki zayıf örtme birliklerimizi atmış ve Sapanca’yı ele geçirmişti. Gece bölgede konuşlanan Yunan birliklerine Rum çeteleri de katılmışlardı… Arifiye’deki Adapazarı Milli kuvvetlerini esir ettiler.
Bir Yunan birliği de Sakarya Nehri üzerindeki Tavuklar Köprüsü’nü ele geçirip Sakarya doğusuna geçmişti. Ancak akşamüzeri bir süvari alayımızın yaptığı taarruzla yine Sakarya batısına atıldılar.
26 Mart sabahı bir Yunan uçağı Yağızahlat gediğindeki Türk mevzilerinin keşfini yapıyordu. Bir Yunan tümeni Bilecik’e gelmiş, saat 19.00’da Küplü’ye ulaşmış ve burada konuşlanmıştır. 27 Mart günü Yunan topçusu özellikle Kanlısırt üzerinde ateş toplamları yapıyordu.
Bölgenin taşlık ve kayalık yapıda olması nedeniyle topçu ateşi kıtalarımıza zarar veriyordu. Saat 11.35’te iki makineli tüfek bölüğüyle takviyeli Yunan alayı Kepen köyü batı sırtlarından Çıplaktepe’ye taarruza geçti ve 16.30’da Çıplaktepe’yi ele geçirdi.
Metristepe saldırıları
… Yunan alayının taarruz kademeleri şiddetli bir ateş baskısı altına alınmıştı. Alay, subay ve astsubaylarının büyük kısmını kaybetmişti. Alay komutanı yaralılar arasında bulunurken, yardımcısı çoktan ölmüştü. 3’üncü yunan tümeninin 28 Mart 1921 günü bu bölgedeki zayiatı subay: 21 ölü, 70 yaralı ve üç kayıp, erler: 268 ölü, 1296 yaralı ve 143 kayıptır.
… Tepenin sağ tarafında şiddetini kaybeden muharebeler saat 15.00’te tekrar canlanmış, Yunan topçu ateşi yeniden Kanlısırt’ta toplanmıştı. Yunan uçakları birliklerimizin üzerinde uçarak makineli tüfek ateşiyle zayiatımızı arttırıyordu. Saat 16.00’da Kanlısırt Yunan tarafının eline geçti. Saat 18.00’e geldiğinde bu yoğun ateş desteğiyle hareket eden Yunan piyadesi de tepenin eteklerine sokulmuştu.
Birliklerimiz geri çekilmek zorunda kalınca Metristepe de Yunan tarafının eline geçmiş oldu. Kanlısırt ve Metristepe’nin Yunan tarafına geçmesi üzerine birliklerimiz gece boyunca 22 kez süngü hücumuna kalkmıştı… Şimdi lojistikle ilgili can alıcı sözlere kulak verelim: 28 Mart günü BMM Başkanı Mustafa Kemal, Batı cephesi komutanına düşüncelerini sormuş ve,
“Bütün cephede topçu muharebesi ile hemen her yerde piyade teması olduğu, İntikamtepe’de Yunan taarruzunun şiddetlendiği…” cevabını almıştı.
10’uncu Kafkas ve 172’nci Piyade Alaylarının tüfekleri Osmanlı mermisi, diğerleri Alman mermisi atıyordu. Üstelik Alman mermisi atan birliklerin cephaneleri de kalmamıştı. Topçu mühimmatı tükenme noktasındaydı…
Sevgili okurlar
Takdir edersiniz ki, 23 Mart’ta Yunan birliklerinin ileri harekâtıyla başlayıp 31 Mart’ta birliklerimizin zaferiyle sonuçlan bu harekât, 4 Nisan’a kadar süvari kuvvetlerimizin takibiyle geçmiştir.
Koca bir muharebeyi bütünüyle bu köşede anlatmak mümkün değildir. Ben bu bölgelere değişik tarihlerde ve 8-9 kez gruplar götürdüm. Muharebenin yapıldığı ay, mart ayının sonlarıdır. İç Anadolu’nun dağlık batı kesimlerinde yer alan Eskişehir ilimizin İnönü ilçesi bu mevsimde çok ayaz yapar. Metristepe’nin rakımı 1307 m, Üçtepeler’in rakımı 1790 m’dir. Gecenin ayazında böylesi bir rakımda midesine bir lokma sıcak bir şey girmeyen askerin halini anlatmak da çok zordur.
Buraya kadar yazılanlar zaferin öncesindeki gelişmelerdir. 31 Mart günü zaferin sonuçlarını anlatacağım. Metristepe’deki İnönü şehitleri için dikilen anıtta şehitlerimizin adları ve muharebenin saat saat günlüğü yazılıdır.
İnönü mevzilerini, geceler boyunca defalarca el değiştiren tepeleri, sessizliklerini koruyan şehitliklerimizi, işgal edilip tahrip edilen köylerimizi gezmeniz ve mağdur edilen insanlarımızın torunlarıyla konuşmanız size çok şeyler öğretecektir. İstiklâl Savaşı’mızın tüm komutan ve askerlerinin ruhları şad olsun!
