Evliya Çelebi’ye göre, Fatih Sultan Mehmed, Rumeli Hisarı yapımı ve kuşatma sırasında bölge asayişini sağlamak için Bebek Çelebi lakaplı bir bölükbaşını o bölge için tayin eder. Bebek Çelebi, semtte bir köşk ve bir bahçe yaptırır. Asıl adı Mustafa Çavuş olan bu zatın vefatından sonra da semt onun adıyla anılmaya başlar.
Bebek tarihi
Bizans devrinde Bebek’te, avcı ve balıkçıların koruyucusu sayılan "Dieana" adına bir tapınak ve "Artemis" adına da bir adak yeri yapılmıştı. Yine Bizans döneminde aziz Michael ya da aziz Gabriel için yaptırıldığı sanılan bir kilise vardı. Bebek’te bulunan ve hâlâ ayakta olan bir Rum ve bir de Katolik kilisesinin bu yapılardan biri olduğu düşünülür.
Bebek Çelebi/Çavuş'un da burada bir köşkü ve dağlara doğru başına alıp giden bir bahçesi vardır. 16’ncı yüzyılın yazarlarından Petrus Gyllius'un şu notundan, Bebek’in o çağlardan beri sırtlarının bol kuşlu ve ormanlık olduğu anlaşılıyor: Buralardaki Artemis mabedi kuş avcıları tarafından-Fetih'ten önce-yaptırılmıştır.
Bebek’te imar faaliyetleri
Dünya Harbi sonunda 1918'de Mühendis Necip Bey tarafından çizilen haritada, Bebek'in bahçe ve korularla çelenklendiği görülür. Bugün de arkasındaki tepelerde, Valide Paşa, Ayşe Sultan, Arifi Paşa, Boğaziçi Üniversitesi koruları mevcut."
İstanbul'un kuşatılması sırasında burada Bizans egemenliğinin zayıfladığı, hatta çevredeki bazı balıkçı köylerinin Galata'ya bağlı olduğu sanılırken, 18. yüzyılın ilk çeyreğine kadar yörenin pek bilinmediği, var olan kasırların terk edildiği, hatta bu harabelerde barınan haydut ve eşkıyalar yüzünden semtin kötü bir üne sahip olduğu biliniyor.
O güne kadar hakkında hiç de iyi şeyler söylenmeyen Bebek, III. Ahmet ve sadrazamı Damat İbrahim Paşa zamanında tanınmaya başlar. Bu dönemde, Bebek bahçesinde Hümayunabad Kasrı, Bebek Camii, mektep, çeşme, hamam, değirmen ve dükkânlar inşa edilir, semt kalabalıklaşmaya ve şenlenmeye başlar.
Bu gelişme içerisinde Türkler, Rumlar, Yahudiler ve Ermeniler semtte teker teker köşkler, yalılar ve konaklar yaptırmaya başlamışlardır. Yazılı kaynaklardan, daha sonraları Hasan Halife Bahçesi'nden, Kayalar Köyü'ne kadar uzanan arazinin parsellenerek halka satıldığı, sahil devlet erkânına ayrılırken, köyün içindeki arsaların halka verildiği bilinmektedir.
Yalı ve köşkler
- ve 19. yüzyıla ait tüm gravürlerde Bebek, Bebek Kasrı'nın egemen olduğu sahilde, yalıların birbirini izlediği tepelere doğru bir kaç ahşap köşkün süslediği, bol ve büyük ağaçlıklı bomboş ve yeşil yamaçlara yaslanan bir semt olarak görülmektedir. 18. yüzyıl sonundan 19. yüzyıl ortalarına kadar olan dönemi kapsayan Bostancıbaşı Defterleri'nden, Arnavutköy İskelesi'nden Rumelihisarı'na uzanan bu sahilde, şeyhülislam, Rumeli kazaskeri, reisülküttab, hekimbaşı gibi devlet ricalinin, birkaç nesil aynı ailenin elinde kalmış ya da kalacak olan 40 kadar sahilsaray ile bahçelerinin bulunduğu anlaşılmaktadır. Bunların arasında Himmetzadeler, Dürrizadeler, Yesarizadeler ve Elmaszadeler'in yalıları dikkat çekmektedir.
- yüzyılın ortalarından itibaren semtte başlayan vapur ve tramvay seferleri sayesinde Bebek, yazlık görünümünden çıkıp, yavaş yavaş sürekli yaşanan bir yer haline gelmiştir. 19. yüzyılın sonlarından itibaren sahilde ve sırtlarında yalılar ve köşkler çoğalmaya başlamıştır.
yy'ın sonunda Bostancıbaşı Defteri'nde sıra yalılar:
Arnavutköy İskelesi-Bebek Kasrı
- Kostaki zimmi eytamlarının hanesi 2) Ligoft İskerlet oğlu zimminin arsası 3) Behar
Nikoz Dimitraki zimminin hanesi 4) Keresteci Sotiraki zimminin hanesi 5) Andonakioğlu zimminin hanesi 6) Sarraf Kostandi zimminin hanesi 7) Miçko zimminin eytamanın hanesi 8) Sarraf Yamandi zimminin hanesi 9) Kömürcüoğlu Dimitraki zimminin hanesi 10) Serdar Yamandaki zimminin hanesi 11) Aralık iskelesi 12) Kayıkcı Yorgaki zimminin hanesi, dükkanı 13) Yahudilerin (senagog) sinavi arsası 14) İki bab balıkcı dükkanı 15) Deli Beyin torunu Nikole zimminin hanesi 16) Çoke zimminin hanesi 17) Voli yeri nam mahaldir 18) Bişe Yorgi zimminin arsası 19) Hatman Yorgaki zimminin hanesi 20) Dereağzı iskelesi 21) Estaki zimminin oğullarının hanesi 22) Dimitraki zimmi karısının arsası 23) Aaleksan Beyin arsası 24) Boyar Yorgakinin hanesi 25) Kamburoğlu Yani zimminin hanesi 26) Hekim Desilenin hanesi 27) Bişe Yorgi zimminin hanesi 28) Hançerli karısının hanesi 29) Akıntıburnu nam mahaldir 30) Beyhan Sultan hazretlerinin mai leziz çeşmesi 31) Başeski bostanının kahvesi 32) Ve beş bab dükkan 33) Berber 34) Ve bakkal dükkanı 35) Halil Paşa zade mirimirandan Nuri Paşanın yalısı 36) Müşariileyhin biraderi İstanbul Kadısı Arif Efendinin yalısı 37) Binişi hümayun yeri 38) Mehmedpaşa Kasrı 39) İsmetlu Beyhan Sultan hazretlerinin sarayı 40) Bedestani Ahmed Ağanın yalısı 41) Hazinedarbaşı Şakir Ağanın yalısı 42) Kethüdai sadriali müteveffa İbrahim Efendi halilesinin yalısı 43) Miri peksimed fırın 44) Hekimbaşı efendinin yalısı 45) Himmetzadenin yalısı 46) Şeyhülislam Dürrizade Efendi yalısı 47) Müderrisinden Elmasebezade Efendinin yalısı 48) Yesarizade Efendinin yalısı 49) Devatıgüzel halilesinin yalısı 50) Bebek Bostaniyan ocağı 51) Bebek Kasrı Hümayunu.
