Küçüklüğümden beri gelişini ve heyecanını özlemle beklediğim ramazan ayına girdik. O heyecanı hala kovid-19 pandemisi sürecinde de duyabiliyor olmak ve etrafta da hissedebilmek benim için mutluluk verici bir durum. Tabi bu sene pandemi ile birlikte bir de “oruç tutmalı mıyız?” Sorusu herkesin aklında ve de dilinde… Herkes aç kalmanın bağışıklığı nasıl etkileyeceği ile “acaba vücudum zayıf düşer mi?” korkusu taşıyor. Psikolojik olarak zor zamanlardan geçildiği aşikar… Bir süre daha bu şekilde devam edeceği de…
Bu ortamda hayatımızı idame ettirebilmek adına her gün işe gidiyoruz, kalabalık ortamlara giriyoruz veya toplu taşıma kullanıyoruz. Dolayısıyla bunların hepsi birer stres unsuruyken, bir de oruç tutmak size zor gelebilir. İşte bu noktada acaba vücudum güçsüz mü kaldı?, halsizliğim ya da yorgunluğumun sebebi oruç ve bunun sonucunda hasta mı olacağım? Soruları aklınıza gelecektir. Ama vücudumuzun vereceği bu tepkiler tamamen yeni düzenine alışma sürecinden ibaret. Dolayısıyla bu düşüncelere takılıp kalmak oldukça yersiz çünkü oruç tutmanın araştırmalarla kanıtlanmış en önemli etkisi bağışıklık sistemini güçlendirmesi olarak söylenebilir. Araştırmalarda insan vücudu aç kalınca zayıf ve hastalıklı hücrelerin içindeki gereksiz parçacıkları yok ettiği keşfedildi. 3 günlük oruçtan sonra vücudun bağışıklık mekanizması akyuvar oluşumunu tetikliyor ve vücudumuz bağışıklık sistemimizin tamamını yeniliyor. Bu noktada şunu da hatırlatmak gerekiyor ki, kronik rahatsızlığı olanlar oruç tutmadan evvel mutlaka doktoruna danışmalı. Orucun bağışıklığa faydasından bahsetmişken, faydalarını da sizlere aktararak yazımı sonlandırayım.
- Oruç tuttuğunuzda, vücuttaki hücreler otofaji adı verilen hücresel bir onarım işlemi başlatır. Bu işlem, hücrelerin parçalanması ve zaman içerisinde hücrelerde oluşan ölü ya da işlevsiz proteinlerin atılmasını sağlar. Otofaji oranının artması kanser ve alzheimer gibi hastalıklara yakalanma riskini azaltır.
- Sağlıklı beslenme kuralları ile tutulan oruç, kan şekeri seviyelerinde önemli miktarda azalmaya yardımcı oluyor dolayısıyla insülin direncinde de azalmaya sebep oluyor. Oruç ile ilgili yapılan bir araştırmada da diyabetin en önemli komplikasyonlarından biri olan böbrek hasarına karşı koruduğu da ortaya çıkmıştır. Bu da gösteriyor ki oruç, tip 2 diyabetine yakalanma riski yüksek insanlar için koruyucudur.
- Oruç tutmak, oksidatif stres ve iltihaplanmayı azaltıyor. Oksidatif stres, yaşlanmanın yanında daha pek çok kronik hastalığa (diyabet, obezite, kanser vb.) neden olan durumlardan biridir. Yapılan araştırmalar oruç tutmanın vücudun oksidatif strese karşı direncini arttırdığını ortaya çıkarmıştır. Ayrıca, uzun süreli açlığın inflamatuvar belirteçleri azaltarak birçok yaygın hastalığın ana nedeni olan iltihaplara karşı korunmayı sağladığını göstermiştir.
- Günümüzün en yaygın rahatsızlıklardan olan kalp hastalığında da oruç tutmanın faydası mevcuttur. Sağlıksız beslenme, hareket azlığı gibi çeşitli faktörler kalp hastalığı riskinin artmasını sağlar. Oruç, kalp sağlığını destekleyen faktörlerden iyi kolesterol olarak bilinen HDL kolesterolü arttırırken, kötü kolesterol olan LDL ve trigliserid oranlarında düşüşe yardımcı olmaktadır. Yapılan bir araştırmada orucun yağ ve şeker metabolizmasında rol alan ve kalp hastalıkları ve kalp krizine karşı koruyan bir hormon olan Adiponektin’in seviyesini arttırdığı sonucuna ulaşılmıştır.
- Kanseri önlemeye yardımcı olur. Oruçlu kişide organizmalar kendini kontrol etmeye vakit bulur ve böylelikle kanser hücrelerinin oluşumunu başından engellemiş olur. Aynı zamanda kanser tedavisi için uygulanan kemoterapi sırasında ortaya çıkan çeşitli yan etkileri azaltması da orucun faydaları arasında yer alır.
- Zihinsel fonksiyonları arttırır. Ramazan ayında oruç tutarken uzaklaştığımız fiziksel istekler, beynimizin yapılan işlere yoğunlaşmasını sağlar. Gereksiz metabolik aktivitelerle uğraşmayan vücut, algılama ve öğrenmeye odaklanarak hafızamızın daha iyi çalışmasına katkıda bulunur.Açlık, beyin sağlığı için önemli olduğu saptanan çeşitli metabolik özellikleri iyileştirir.
- Alzheimer hastalığı, çoğunlukla ileri yaştaki insanlar arasında görülen çok yaygın bir sinirsel hastalıktır. Bu hastalığın kesin olarak bir tedavisi yoktur. Bu nedenle ilk etapta ortaya çıkmasını önlemek büyük önem taşır. Yapılan araştırmalar, orucun Alzheimer ve Parkinson hastalığının oluşumunu geciktirebileceğini ya da ciddiyetini azaltabileceğini ortaya çıkarmıştır.
