TEMA Vakfı Kurucu Onursal Başkanlarından Hayrettin Karaca, vefatının ilk yılında TEMA Vakfı çalışanları, yüzlerce gönüllüsü ve Sivil Toplum dünyası tarafından derin saygı, sevgi ve özlemle anıldı. Doğaya çocukluğundan itibaren aşkla bağlı olan ve doğanın korunması için örnek bir mücadele sergileyen TEMA Vakfı Kurucu Onursal Başkanlarından Toprak Dede Hayrettin Karaca için vefatının ilk yıl dönümünde bir tören düzenlendi. Hayatını toprak sevdasına ve bu sevdayı tüm nesillere aktarmaya adayan Toprak Dede için düzenlenen çevrim içi Anma ve Anlama Törenine yüzlerce TEMA Vakfı gönüllüsü ve doğasever katıldı. Hayrettin Karaca’yı Anma ve Anlama Töreni’nde TEMA Vakfı Kurucu Onursal Başkanlarından A. Nihat Gökyiğit’in yanı sıra, TEMA Vakfı Genel Müdürü Başak Yalvaç Özçağdaş, Karaca’nın yakın dostu Muazzez İlmiye Çığ, Prof. Dr. Kani Işık, Prof. Dr. Mehmet Haberal, İbrahim Betil, torunu Yeşne İren ve TEMA Vakfı temsilcileri konuşmacı olarak yer aldı. Törende Toprak Dede’ye duyduğu özlemi dile getiren TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç, Hayrettin Karaca’nın adını verdikleri ‘Doğal Yaşlı Ormanlar Projesi’ni duyurarak, Hayrettin Karaca’nın yolundan yürümeye devam ettiklerini belirtti. Törene katılan Karaca’nın yakın dostu Muazzez İlmiye Çığ; “Çok geç arkadaş olduk ancak çok güzel günler geçirdik” diyerek O’nu unutamadığını, geride bıraktığı fevkalade güzelliklerle her zaman hatırlayacağını dile getirdi.
Ormanlar binlerce canlının yaşam alanı
İnsan eliyle doğal yapısının büyük ölçüde değişmediği ve doğal ekolojik süreçlerin korunduğu Doğal Yaşlı Ormanların; zengin biyolojik çeşitliliği ve barındırdığı özel habitatlar ile ülkemiz ve dünya için kritik öneme sahip alanlar olduğunu söyleyen Deniz Ataç; “Kurucu Onursal Başkanlarımızdan merhum Hayrettin Karaca, doğal ormanların korunması konusuna çok önem verirdi. Ormanların binlerce canlının yaşam alanı yani evi olduğunu her fırsatta tekrarlardı. Bu canlıların doğal yaşam haklarının korunması gerektiğini ve evlerinde rahatsız edilmeden yaşamaları gerektiğini savunurdu. Karasal biyolojik çeşitliliğin %80’ini barındıran ve bize yaşam sunan ormanların korunması gerektiğini ısrarla vurgulardı. Karaca’nın, bu sözlerini her zaman kulağımıza küpe ettik. Ve buradan hareketle, Türkiye’de değeri çok büyük olan doğal yaşlı ormanların korunması için başlatacağımız bu projeye O’nun adını vermekten mutluluk duyuyoruz” dedi.
Amaç orman farkındalığını arttırmak
Doğal Yaşlı Ormanların tüm dünyada koruma değeri yüksek alanlar olduklarını ifade eden Ataç, “Bu proje ile öncelikli amacımız, Doğal Yaşlı Ormanların önemi ve korunması konusunda farkındalığı artırmak ile bu alanların koruma statüsüne alınması içi çalışmaktır. Projede çalışma alanı olarak zengin biyolojik çeşitliliğe sahip olması ve Birleşmiş Milletler, Dünya Koruma İzleme Merkezi tarafından Avrupa’daki acil koruma altına alınması gereken alanlar içinde gösterilmesi nedeniyle Doğu Karadeniz Bölgesi’ni seçtik. Proje kapsamında Doğu Karadeniz Bölgesi Doğal Yaşlı Ormanlarının belirlenmesi, haritalandırılması, özelliklerinin belirlenmesi ve bu alanların koruma altına alınması için çalışacağız” diyerek projenin ilk detaylarını paylaştı.
''O’nu hiçbir zaman unutmayacağız''
Hayrettin Karaca’nın kocaman bir ailesi olduğunu söyleyen ve teşekkür eden torunu Yeşne İren, Sayın Karaca’yı; “Hayat dolu, neşeli, merhametli, insan seven biriydi. Kendinden büyük hayalleri vardı.Toprağa ömrünü adamıştı. Hepimizin gönlüne doğa sevgisi, insan sevgisi, vatan sevgisi tohumları ekti. İnsanlar hatırlanmaz ise ölürmüş. O’nu hiçbir zaman unutmayacağız. Ben bugün burada dedemin sesini duyar gibiyim. Hepimiz için zor bir gün. Sizlerle birlikte olmak güç veriyor” sözleriyle anlattı. Hayrettin Karaca anma videosuyla açılan törende konuşan A. Nihat Gökyiğit; “Dava arkadaşım Hayrettin Karaca ile 40 yıl evvel, doğaya sevdalanmış iki kişi olarak yollarımız kesişti. Doğal varlıklarımızın tahrip edilmemesi ve ekosistemin bozulmaması için var gücümüzle çalıştık, halkımıza anlattık. O’nun doğa tutkusu topraktan geliyordu. Sevdalandığı kara toprağa kavuştu. Doğaya yaptığı tüm hizmetler için O’nu hasretle anıyoruz. Mekânın cennet olsun dava arkadaşım” diyerek duygu dolu bir konuşma gerçekleştirdi.
Çocukların toprak dedesi
Karaca’nın vefatının yalnızca TEMA Vakfı için değil tüm dünya için büyük kayıp olduğunu belirten TEMA Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Deniz Ataç ise; “Çocukların koyduğu ismiyle Toprak Dedemiz Hayrettin Karaca, ülkesinin verimli topraklarında yeşil bir örtü hayal etti ve bu amaçla doğaya hizmeti görev bildi. Doğa sevgisi, fikirleri, yaşam tarzı ve Atatürkçülüğü ile örnek bir kişilikti. Memleketine inancı ve güveni her daim tamdı. Hep doğa tutkusuyla yaşayıp 70 yaşında sayın A. Nihat Gökyiğit ile birlikte TEMA Vakfı’nı kurduğunda vicdanı hür, fikri hür gençlerle beraber olup onlara çok sevdiği toprağın önemini anlatmak istedi. TEMA Vakfı’nı yüz binlerce gönüllüsüyle bir “halk hareketi” olarak gördü. Şimdi geride kalan bizler O’ndan bu emaneti alarak devam ettirmeye çalışıyor ve her adımımızı O’nun yolundan yürümek için atıyoruz. Bugün burada, Hayrettin Karaca’nın çok değer verdiği Doğal Yaşlı Ormanlar için başlatacağımız ‘Hayrettin Karaca Doğal Yaşlı Ormanlar’ projemizi hayata geçirdiğimizi paylaşmaktan mutluluk duyuyorum” dedi.
Açık hava doğa müzesi
Karaca Arboretumu, 1980 yılında TEMA Vakfı kurucusu Hayrettin Karaca tarafından Yalova-Termal karayolu üzerinde, il merkezine 5 km mesafedeki Samanlı Köyü içerisinde kuruldu. Peyzaj ağırlıklı, koleksiyon bir arboretum karakterinde olan yapı, 135 bin m2'lik bir alanda tesis edildi. İçerisinde kaya bahçeleri, bitki bahçeleri, iris bahçeleri, gül bahçeleri, minyatür bitkiler, Türkiye doğumlu bonsai bitki koleksiyonları gibi bir çok örnekler bulunuyor. Asya, Avrupa, Afrika, Amerika, Avustralya kıtaları ve Yeni Zelanda'dan bitki örnekleri yanında, Türkiye'nin endemik bitki örnekleri mevcuttur. Arboretum içerisinde tahminen 5 bin odunsu, bir o kadar da otsu rizomlu ve soğanlı bitki bulunuyor.
Uluslararası bir de ödül kazandı
Karaca Arboretum'u, üniversite öğrencilerine staj imkânı sağlamanın yanı sıra, halka açık olduğu için de halkın konuyla ilgili bilgisinin artmasına katkı sağlamakta. Türkiye’nin çeşitli yerlerinde yapılan Arboretum ve Botanik bahçelere bitki materyali sağlayan Karaca Arboretum, bahçıvan eğitimi, dünyanın çeşitli yerlerinde bulunan Arboretum ve Botanik bahçeleri ile tohum değişimi ve bitki koleksiyonunu genişletme faaliyetlerinde bulunuyor. Arboretum alanı içinde yeni bahçeler yapılmaya devam ediliyor. Tüm bu faaliyetler için gerekli finansman, Karaca Arboretum da bulunan Karaca Arboretum Fidanlığı faaliyeti ile sağlanıyor. Fidanlık haftanın her günü açık. Karaca Arboretum Haziran 2004 de Uluslararası Dendroloji (Ağaç Bilimi) Cemiyeti tarafından bir ödüle layık görüldü. Bu ödül Uluslararası Dendroloji Cemiyetinin Başkanı tarafından Karaca Arboretum da düzenlenen törenle merhum Hayrettin Karaca'ya takdim edilmişti. Karaca Arboretum , bu güne kadar sadece 14 Arboretum ya da Koleksiyon bahçesine verilen bu ödülü kazanan 15. Arboretum oldu.
Editör: MURAT İLTER
