Dünyanın pek çok şehrinde olduğu gibi ülkemizde de sokak lezzetlerinin tadı bir başka olmakta. Hatta öyle ki, bu değişik tatlara duyduğumuz özlemle girdiğimiz mutfaklarda yapılan yemekler ise aynı tadı vermemekte. Ayrıca sokakta, ayak üstü ya da tezgah başında yenilen yemeğinde ayrı bir tadı ve lezzetinin olduğu da kuşkusuz. Bir bölgenin kültürünü ve coğrafyasını en iyi şekilde keşfetmenin yolu meşhur sokak lezzetlerinden geçiyor. Özellikle de şehirlerin sokak yemekleri, toplumun damak zevkinin kültürle birleşmesinin bir ürünü. Sokak lezzetleri , yeni şehirler, yeni yerler keşfettiğimizde, o yerlerin sadece tarihi ve kültürel güzelliklerini değil, aynı zamanda yöresel tatlarını da keşfetmemizi sağlıyor. Yurt içi olsun, yurt dışı olsun gittiğimiz şehirlerde rastladığımız sokak tezgâhlarındaki birbirinden ilginç tatlar, aynı zamanda seyahatinize de renk katıyor. Bazı şehirlerdeki sokak lezzetlerine ulaşmak için sabahın erken saatlerinde, tabla denilen el tezgahlarının açılmasını beklemek bile gerekebiliyor.
Lezzetli Adana yemekleri
Adana’da sokak lezzetleri açısından çok zengin bir şehir. Şehrin en ünlü lezzeti Adana Kebabı ve Şırdan. Kebabı günün her saatinde; şırdanı ise özellikle gece geç saatlerde belli sokaklarda bulabilirsiniz. Son zamanlarda iyice popüler olan Muzlu Süt, Halka Tatlı, Bici Bici, Mumbar ve Kokareç’de diğer güzel lezzetlerden. Tarihi, doğası ve kültürüyle gezilip görülesi gereken Adana, sokak lezzetleriyle de parmak ısırtıyor. Gözü gönlü açan birçok güzelliğinin yanı sıra Adana'nın yöresine has yeme içme kültüründe şaşaalı ve iştah açan sofraların yanı sıra sokak lezzetlerinin de ayrı bir yeri var. Sokaklarda burnunuza gelen nefis kokuların peşine düştüğünüzde, ya börekçi Rıza'nın o uzayıp giden peyniriyle yapılmış böreğini, ya da Adana'nın arka sokaklarında gizlenen ciğercileri veya şaşlık yapanları bulabilirsiniz. Bu lezzetler hem ucuz hem de mütevazı bir sunum ile sizi kendisine hayran bırakıyor.
Balık ekmek ve Midye dolma
İstanbul’a yolunuz düştüğünde, eğer Eminönü'e uğramadıysanız, gerçekten İstanbul'a gelmiş sayılmazsınız. İstanbul'un yaygın sokak lezzetlerini bağrında barındıran Eminönü, balık ekmeği, midye dolması, turşucuları ve kokoreçleri ile sizi kendisine hayran bırakabilir. İstanbul’a gelip de Eminönü’nde balık ekmek yemeyen sanırım hiç yoktur. Balık ekmek tekneleri artık olmasa da Galata köprüsü altında balık-ekmek satılmaya devam ediyor. Taze ve lezzetli midye dolmalarda İstanbul'un sokak lezzetleri arasında kendisine yer bulmuş. Midye dolma Türkiye'nin birçok şehrinin en hareketli sokaklarında bulabileceğiniz bir lezzet ama İstanbul’da yemenin tadı gerçekten bir başka oluyor. Kokoreç yemek için Beyoğlu, Tepebaşı ve Asmalı mescit civarlarında dolaşmanız yeterli olacaktır. Patates ya da un ile karıştırılmış, soğan, fındık ve kuş üzümü dolgusunu çevreleyen, otlar ve baharatlar tatlandırılmış, nohut bazlı bir hamurdan oluşan, bir nevi vejetaryen köfte de diyebileceğimiz meşhur Ermeni mezesi Topik için Kurtuluş, Pangaaltı ve Ergenekon Caddesi civarlarında dolaşmanız gerekiyor. Ortaköy ise enfes kumbircileri ile meşhur.
Kahvaltıların vazgeçilmezi
Sadece İzmir'de bulabileceğiniz ve kendine has lezzetlere sahip sokak lezzeti boyoz, adeta kahvaltıların vazgeçilmezi. Boyoz sabahın erken saatlerinde sıcacık ve çıtır çıtır satılan bir İzmir klasiği. Boyozun en sıkı dostu ise haşlanmış yumurta. Genelde boyoz ve haşlanmış yumurta birlikte satılıyor. Boyoz kadar meşhur bir diğer sokak lezzeti ise lokma tatlısı. İzmir sokaklarında yürürken kocaman kazanlarda lokma hazırlayıp dağıtan insanları görebilirsiniz. İzmir sokaklarında sıkça rastlayacağınız bir başka lezzet ise ünlü İzmir Kumrusu. İlk duyduğunuzda bir kuş eti olarak düşündüğünüz kumru aslında gevrekçilerde satılan kumru ekmeği içinde domates, biber ve İzmir tulumunun konmasıyla hazırlanıyor. Kumru, gevrek hamurunu andıran bir hamurdan üretilir, susama batırılarak fırınlanır. Şekli kumru kuşunun gövdesini andırır. Büfelerde ise içine kömürde pişmiş sucuk, salam, kaşar peyniri, domates, ketçap ve mayonez konur. Aslen Çeşme kökenli kumrucular, ağzınızı kocaman açmadan yiyemeyeceğiniz bu meşhur lezzetin yanında turşu ikram ederler.
Tahinle yapılan lezzetler
Birçok insanın bilmediği bir lezzet olan tırmis, ıslak bir çerez olarak Antalya sokaklarında satılıyor. Bir tür bakla olan tırmisin, oldukça zengin bir protein kaynağı olduğu ve bağırsaklara da iyi geldiği biliniyor. Tırmise Antalya'nın yanı sıra Konya ve Isparta sokaklarında da rastlamak da mümkün.
Önünde uzun kuyrukların oluştuğu pilav, sokak lezzetlerinin olmazsa olmazı. Antalya’nın en meşhur pilavcısı Kaleiçi’nde. Bazı pilavcılar sabah saatlerine kadar açık. Antalyalıların tahine olan düşkünlüğü herkes tarafından bilinir. Tahinli piyaz, haşlanmış fasulyelerin, halka halka doğranmış soğan, maydanoz, domates, yumurta ve o mükemmel tahin sosu ile buluşması ile yapılıyor. Tahinli piyaz ile birlikte verilen ve yine yöreye özgü olan Aksu ızgara köftesi Antalya'nın bir diğer sokak lezzeti. Hibeş ise Antalya’nın en ünlü mezesi. Tahin, limon suyu, kırmızı toz biber, kimyon, sarımsak ve zeytinyağı ile yapılan hibeş, yanına da fırından çıkmış sıcacık pideler ile servis ediliyor.
Zengin sokak lezzetleri
Antep'e özgü bir sokak lezzeti olan nohut dürüm ülkemizin sevilen tatları arasında yer alıyor. Seyyar tezgahlarda satılan nohut dürüm, Antep'te genelde kahvaltı olarak tercih ediliyor. Bol baharatlı ve bol ekşili bu lezzeti akşam yemeklerinde de tercih edebilirsiniz. Gaziantep mutfağı yaklaşık 250 özgün çeşide ev sahipliği yapıyor. Et ağırlıklı bir mutfak olan Gaziantep mutfağı yemek çeşitlerindeki zenginliği sokak lezzetlerine de yansıyor. Kebap, ciğer, baklava ve tatlı türleri sokak lezzetleri ile buluşuyor. Dövmeli alaca çorba, yoğurtlu dövme çorba, lebeniye çorbası, lahana sarması ve pancar sarması, kellepaça, beyran, şıveydiz, yoğurtlu patates, doğrama, boranı, pirpirim aşı, alinazik,
peynir semseği, lor semseği, çökelek semseği, katmer, yeşilzeytin ekşilemesi, dorgambaç ve tarhana eritmesi, cartlak kebabı, arap köftesi, sini köftesi, çiğ köfte, nişe helvası, guymak, kaygana, sarımsak tavası, et kavurması ve ciğer kavurması Gaziantep'in öne çıkan sokak lezzetleri arasında yer alıyor.
Nohutlu ya da tavuklu pilav
Özellikle İstanbul'un hangi ilçesine gitseniz, mutlaka karşınıza seyyar arabasıyla bir pilavcı çıkacaktır. Öğlenden itibaren gecenin geç saatlerine kadar tekerlekli arabalardaki sokak pilavı lezzetleri İstanbul’un vazgeçilmezlerinden. Işığa koşan kelebekler gibi insanlar pilav arabalarının etrafında toplaşıp tavuk pilav, nohut pilav yerler. Herkesin evinde nerede ise haftada en az bir kez pişen pilav, sokak tezgahlarında ayrı bir lezzete dönüşüyor. Bazıları nohutlu pilav satarken, bazıları ise tavuklu pilavı tercih ediyor. İçlerinde öyle meşhur olanlar var ki, gittiğinizde sizi uzun kuyruklar karşılayabilir.
Son zamanlarda değişik pilav çeşitleri de çıkmaya başladı. Özbek pilavı, Büryan pilavı, Tacik pilavı Meyhane Pilavı gibi. Anadolu’da taziye, düğün, sünnet ve mevlüt günlerinin vazgeçilmez ikramı olan pilav şehirlerde çabuk ve pratik yemek yemenin ilk tercihi olmuş. Sokak pilavcısının lezzetindeki sır ise
yapılan pilavda tavuk suyu kullanılması.
Yarım ekmek kokoreç
Şehir lezzetlerinin belki de ortak tek lezzetini kokoreç oluşturmakta. Hemen hemen her şehirde görebileceğimiz kokoreçciler, müdavimlerine önce yarım ekmeğe, ardından bir de çeyrek takviyesiyle satışlarına devam ediyor. Bir çok kişiye göre en güzel sokak lezzetlerinin başında gelen kokoreç için sokak lezzetlerinin kralı demek sanırım yanlış olmaz. Üzerinde bol kekiği ve kırmızı biberiyle, nar gibi kızarmış, ekmeğinin içine yağsı banılmış, kenarları çıtır çıtır olmuş, enfes kokusuyla bir kokorece çok az kişi “Hayır” diyebilir. Kokoreç aslında koyunun ince bağırsağından yapılıyor. Ancak makbul olanı süt kuzusundan olanı. Uzun süre sirkede bekletilen ince bağırsak mikroptan arındırılıp, temizlendikten sonra yağ konulup ateşe atılıyor. Bir çok kentte kokoreç yemiş olmama rağmen, İzmir Liman caddesinde yediğim kokoreci kesinlikle unutamıyorum. Çünkü İzmir'de kokoreç biraz farklı yapılıyor. Hatta başka kenttlerde, ''İzmir usulü ister misiniz'' diye sorulduğuna da şahit oldum. Közde pişen kokoreçler, parça pincik edilmeden daha büyük parçalarla yeniyor. Sanırım o zaman
kokorecin tadına daha fazla varıyor insan.
Kaynak: AA
Editör: AA
