SON DAKİKA
reklam
reklam

Putin savaş suçlusu sayılacak mı?

Köşe Yazarı: Cengiz BAYSU   Eklenme Tarihi: 30 Mart 2023, Perşembe - 23:54   Okunma Sayısı:

Hayat ölüme sormuş: “İnsanlar beni bu kadar çok seviyor da senden neden nefret ediyorlar?” Ölüm beklemeksizin cevap vermiş: “Sen tatlı yalanlarla dolu bir şarkısın, ben ise acı bir gerçek...” 

 

Şu anda toprak altında bu acı gerçeği yaşayan binlerce insan var. 27 Şubat 2022’de Rus birlikleri Belarus güney sınırlarından Ukrayna topraklarına girmiş, Kiev istikametinde ilerlerken Buça şehrini istilâ etmişti. Taarruz eden birliklerin mart ayı sonlarında Kiev’den çekilmesinden sonra “çekirge sürüsü”nün bu güzel şehirde yaptıkları ortaya çıkmıştı.

Ukraynalı savcılar 2500 civarında savaş suçu sayılabilecek olay ile birkaç yüz suçlu tespit etmişlerdi. Buça kentinde sivillerin cesetlerini gösteren görüntülerin ortaya çıkmasıyla Rusya'ya yönelik uluslararası kınamalar ve Rus askerlerinin savaş suçu işlediği suçlamaları yoğunluk kazanmıştı. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) savaş suçu işlenip işlenmediğini tespit etmek üzere Ukrayna da bir ekip oluşturarak delil toplamaya ve savaş suçunu belirlemeye başlamıştı.

 

Suç oluşturan edimler

Tespit edilen verilere göre Rus birlikleri, ayrım gözetmeksizin birçok yerde anti-personel kara mayınları kullanmak suretiyle ölüm, yaralanma ve şiddetli acılara yol açmış, kimyasal ve biyolojik silahlar kullanmaktan çekinmemişlerdir.

İngiltere ise, Rusya’nın termobarik patlayıcılar (oksijeni emerek büyük bir vakum oluşturan vakum bombaları) kullandığını belirtmiştir. Bu silahlar henüz yasaklanmamış olmakla birlikte sivillere karşı kasıtlı kullanımları nedeniyle savaş kurallarının çiğnenmesi olarak kabul edilmektedir...

 

Peki, savaş suçu nedir?

  1. Yukarıda sayılan suçlara ilaveten sivillere ya da sivillerin yaşamı için hayati önem taşıyan altyapıya yönelik kasıtlı saldırılarda bulunulması,
  2. Savaş esiri haklarına sahip yaralı askerlerin ve hastaların tedavi ve bakımlarının yapılmaması,
  3. Komutanların maiyetindeki askerlere emir vererek sivilleri öldürtmesi,
  4. Bir gruba yönelik cinayet, tecavüz veya toplu zulüm gibi ciddi suçların (toplu mezarlardan çıkarılanlar, sokaklarda elleri ve ayakları bağlandıktan sonra öldürülenler, hastanelere saldırılar işlenmesi "insanlığa karşı suçlar" olarak değerlendirilmektedir.

 

Ukrayna neleri iddia ediyor?

Ukrayna'nın başkenti Kiev yakınlarındaki Buça kentinde ve şehre yakın diğer bölgelerde sivillerin kasıtlı olarak öldürüldüğüne dair kanıtlar bulunmuştur. Harkov’un sivillere ait bölümünün misket bombalarıyla vurulduğuna dair kanıtlar elde edilmiştir. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken de apartmanların, okulların, alışveriş merkezlerinin ve ambulansların da vurulduğunu belirtmiştir.

 

Şüpheli savaş suçluları nasıl yargılanabilir?

  1. Dünya Savaşı’ndan bu yana savaş suçlarını araştıran mahkemeler kurulmuştur. Örneğin; Nazi soykırım suçlularını yargılayan mahkemelerden sonra 6 Nisan 1994’teki Ruanda soykırımı sorumlularını yargılamak için de bir organ oluşturulmuştur. Ruanda, 1890 Konferansı’nda önce Almanya’ya, daha sonra Belçika’ya verilmiştir.

Ayaklanmalar sırasında en çok müdahil olan ve taraflara silah veren ülke Fransa olmuştur.  Dolayısıyla 100 gün içinde 800.000 kişinin katledilmesinde büyük payı olan ülke de Fransa’dır.

Dünyadaki soykırımlara seyirci kalmayacağını söyleyen Fransa ve ABD gibi ülkeler, bölgeye müdahale etmemek için BM’de soykırım sözcüğünü içeren tüm önergelerde değişiklik talep ederek belgelerden çıkartılmasını istemişlerdir.

Katliam süresince devlet kurumlarının tamamen tahrip edilmesi nedeniyle, arşiv olabilecek kayıtlara ulaşılamamıştır. Olayın çok büyük boyutlu olması nedeniyle halkın acılarını dindirilmesi ve bu acıların halk üzerinde yarattığı etkinin azaltılması amacıyla halkın kendi kuracağı mahkemelerin vereceği kararların adli olarak tanınacağı, "halk mahkemeleri"nin üçten fazla insanı öldürenleri yargılayabileceği belirtilmiştir.

Dün Fransa için yapılan bu kayırma ve savaş suçlarını göz ardı etme hastalığı, BM’nin beş büyük ülkesi için de geçerlidir. Rusya veya Putin hakkında alınabilecek böyle bir kararın uygulanabileceğini düşünebiliyor musunuz?

 

Ceza mahkemelerinin gücü  

Günümüzde Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) ve Uluslararası Adalet Divanı (UAD) savaş kurallarının uygulanmasıyla ilgili rollere sahip mahkemelerdir. UAD, devletlerarasındaki anlaşmazlıklar hakkında karar vermekte ancak bireyleri kovuşturamamaktadır. Mahkemenin bu yetkisini değerlendiren Ukrayna, Rusya’ya karşı dava açmıştır.

UCM ise Rusya aleyhine karar verdiği takdirde uygulanmasından Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) sorumlu olacaktır. Ancak mahkemenin gücü sınırlıdır ve kendi kolluk gücü olmadığından, şüphelilerin tutuklanması konusu ise devletlerin sorumluluğu altındadır. Eğer şüpheli kişi başka bir ülkeye gittiyse tutuklanabilmekte, ama bu da büyük belirsizlik içermektedir.

Geçmiş olsun! Atı alan yine Üsküdar’ı geçmiştir.

 

 

reklam

MOBİL UYGULAMAMIZ

HABER ARŞİVİ


Merhaba Sevgili Okurlarım. 


KÖŞE YAZARLARI

reklam
reklam